Serbest Yaşayan Nematodlar

Genel açıklama

Nematodlar, Dünya’daki en fazla sayıda bulunan metazoan (çok hücreli) hayvandır. Birçoğu böceklerin, bitkilerin veya hayvanların, insanlar da dahil olmak üzere, parazitidir. Serbest yaşayan türler, hem tatlı hem de tuzlu su ortamları ve toprak habitatlarında bol miktarda bulunur. Karşılaşılan türlerin büyük çoğunluğu biyolojik olarak yeterince anlaşılmamış olmakla birlikte, henüz keşfedilmemiş binlerce nematod türü daha olabilir. Nematodlar yapısal olarak basittir, sindirim sistemi ön uçtaki ağızdan kuyruğa yakın posterior açıklığa kadar uzanır ve bir tüp içinde bir tüp olarak karakterize edilir. İçme suyu sistemlerinde bulunan nematodlar 0,1 mm ile 0,6 mm arasında değişmektedir. Nematoda şubesi içinde yaklaşık 20 farklı takım ayırt edilmiştir. Bu takımlardan dördü (Rhabditida, Tylenchida, Aphelenchida ve Dorylaimida) özellikle toprakta yaygındır. İçme suyunda bulunan patojen olmayan serbest yaşayan nematodlar arasında Cheilobus, Diplogaster, Tobrilus, Aphelenchus ve Rhabditis bulunur.

Nematodların özellikleri

• Çok sayıda ve yaygın olarak bulunurlar.
• Hem sucul hem de karasal ortamlarda yaşarlar.
• Yapısal olarak basittirler.
• Parazit ve serbest yaşayan türleri vardır.
• İçme suyunda patojen olmayan türler bulunur.

Nematodların önemi

• Toprak ekosistemlerinde önemli bir rol oynarlar.
• Gıda kaynakları ve su kirliliği göstergeleri olarak kullanılabilirler.
• Bazı türler, insanlara ve hayvanlara hastalık bulaştırabilir.

Serbest Yaşayan Nematodların İnsan Sağlığına Etkileri

Genel olarak, içme suyunda serbest yaşayan nematodların varlığı mutlaka doğrudan bir sağlık tehdidi göstermez. Su temincileri tarafından genellikle “estetik” bir sorun olarak kabul edilmişlerdir, bunun nedeni ya doğrudan kendileri ya da renklenmiş su ile ilişkileri olabilir. İçme suyunda yüksek nematod konsantrasyonlarının, içme suyuna hoş olmayan bir tat verdiği bildirilmiştir. İçme suyunda serbest yaşayan nematodların varlığı, tüketici tarafından kabul edilebilirliğini azaltır.

Serbest yaşayan nematodların bağırsaklarında patojenik bakteriler taşıyabileceği öne sürülmüştür. Bu tür bakteriler klor dezenfeksiyonundan korunur ve bu nedenle sağlık riski oluşturabilir. Arıtılmış bir su kaynağından ve kaynak olarak kullanılan ham sudan alınan nematodların bağırsaklarındaki mikrofloradan Enterobacteriaceae izole edilmiştir. Bununla birlikte, bunlar patojenik olmayan cinslerdi. Nocardia ve Mycobacterium gibi fırsatçı patojenler de serbest yaşayan nematodların bağırsağında taşınabilir. Patojenlerin seçici olarak tercih edileceğini varsaymak için hiçbir sebep yoktur. Serbest yaşayan nematodların bağırsağında bulunan mikroorganizmaların, beslendikleri tortularda ve biyofilmlerde bulunanları yansıtması çok daha olasıdır.

Bazı durumlarda, kancalı kurt (Necator americanus ve Ancylostoma duodenale) ve iplik kurtları (Strongyloides stercoralis) gibi parazitik nematodların hareketli larvaları, kum filtrelerinden geçebilir veya fekal bulaşma sonucu dağıtım sırasında içme suyuna girebilir. Ayrıca, teorik olarak kirlenmiş suyun yutulması yoluyla insanları enfekte edebilecek başka nematod türleri de mevcuttur. Ancak, böyle bir enfeksiyon kaynağının kanıtlanması zordur.

Dracunculus medinensis, içme suyunda bulunabilen dikkat çekici bir parazitik nematodur. Bu parazit bu bölümün başka bir yerinde anlatılmaktadır.

Özetle

• Serbest yaşayan nematodlar, içme suyunda yaygın olarak bulunan bir gruptur.
• Genellikle doğrudan bir sağlık tehdidi oluşturmazlar, ancak estetik bir sorun olarak kabul edilirler.
• Serbest yaşayan nematodlar, bağırsaklarında patojenik bakteriler taşıyabilir, ancak bu bakterilerin klor dezenfeksiyonundan korunup sağlık riski oluşturup oluşturmadığı konusunda net bir kanıt yoktur.
• Bazı parazitik nematodların larvaları içme suyuna bulaşabilir ve insanlara hastalık bulaştırabilir.
• İçme suyunda nematodların mevcudiyeti, tüketici tarafından kabul edilebilirliğini azaltır.

Serbest Yaşayan Nematodların Kaynağı ve Oluşumu

Serbest yaşayan nematodlar her yerde bulunduğundan, yumurta, serbest yaşayan larva veya yetişkin formu olarak depolama, arıtma, dağıtım veya ev seviyesinde içme suyu kaynağına girebilirler. Ham su kaynağındaki serbest yaşayan nematodların yoğunluğu genellikle suyun bulanıklığı ile orantılıdır. Bulanıklık ne kadar yüksek olursa, serbest yaşayan nematodların konsantrasyonu da o kadar yüksek olur.

Sıcak veya ılıman havalarda, yavaş kum filtreleri su çekilerek filtrelenmiş suya nematodlar ve Origoketler (örneğin Aeolosoma spp.), böcek larvaları (örneğin Chironomus spp.) ve sivrisinekler (Culex spp.) boşaltabilir. İçme suyu arıtma süreçlerine başarılı bir şekilde giren su canlıları, çoğunlukla su kütlelerinin diplerinde veya kenarlarında yaşayan bentik türlerdir.

Nematodların içme suyuna girme yolları

• Ham su kaynaklarından: Nematodlar, yüzey suları, yeraltı suları veya göllerden içme suyu kaynaklarına girebilir.
• Arıtma tesislerinden: Arıtma tesislerindeki zayıf filtrasyon veya dezenfeksiyon, nematodların içme suyuna geçmesine izin verebilir.
• Dağıtım sisteminden: Dağıtım sistemindeki sızıntılar veya çatlaklar, nematodların içeri girmesini sağlayabilir.
• Ev içi borulardan: Ev içi boruların bakımı yapılmaması veya arızalanması, nematodların içme suyuna bulaşmasına neden olabilir.

Nematodların içme suyunda bulunma olasılığı, aşağıdakiler gibi faktörlere bağlıdır

• Ham su kaynağının türü
• İçme suyu arıtma tesisi türü ve işletim etkinliği
• Dağıtım sisteminin durumu
• Ev içi boruların bakımı

Nematodların içme suyundaki varlığını önlemek için aşağıdaki önlemler alınabilir

• Ham su kaynaklarının korunması
• Etkili içme suyu arıtma tesisleri
• Dağıtım sisteminin iyi bakımı
• Ev içi boruların düzenli olarak temizlenmesi ve bakımının yapılması

Bu adımlar, içme suyunuzda nematodların bulunma riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.

Serbest Yaşayan Nematodlara Maruz Kalma Yolları ve Sağlık Riskleri

Serbest yaşayan nematodlar, içme suyuna maruz kalma yoluyla insan sağlığı için potansiyel bir risk oluşturur. Maruz kalma yolları şunlardır:

• İçme suyu tüketimi: Bu, içme suyunda bulunan nematodların yutulmasıyla gerçekleşir. Nematodlar genellikle doğrudan olarak insanlara zararlı değildir, ancak içme suyuna hoş olmayan bir tat veya koku verebilir ve estetik açıdan rahatsızlık yaratabilir.
• Rekreasyonel aktiviteler: Yüzme, duş alma veya diğer su aktiviteleri sırasında nematodlara maruz kalmak mümkündür. Bu genellikle ciddi bir sağlık riski değildir, ancak kaşıntı veya cilt tahrişi gibi geçici rahatsızlıklara neden olabilir.
• Sebze tüketimi: Nematodlarla kirlenmiş atık su ile gübrelenmiş sebzelerin tüketimi, potansiyel olarak insanlara enfeksiyon bulaştırabilir. Bu risk, atık suyun arıtma işleminin yeterli olmaması durumunda artar.

Sağlık riskleri

• Parazitik enfeksiyonlar: Bazı durumlarda, içme suyunda bulunan parazitik nematod larvaları insanlara enfekte olabilir. Örnek olarak, kancalı kurt ve iplik kurtlarının larvaları içme suyuna karışabilir ve insanlarda enfeksiyona neden olabilir.
• Bakteriyel enfeksiyonlar: Serbest yaşayan nematodlar bağırsaklarında çeşitli bakterileri taşıyabilir. Bu bakterilerden bazıları, içme suyundaki klor dezenfeksiyonundan etkilenmeyebilir ve insanlara hastalık bulaştırabilir.
• Alerjik reaksiyonlar: Bazı insanlar, nematodlara karşı alerjik reaksiyonlar geliştirebilir. Bu reaksiyonlar kaşıntı, kızarıklık ve nefes darlığı gibi semptomlara neden olabilir.

Öneriler

• Güvenilir bir içme suyu kaynağı kullanın.
• Sebzeleri güvenilir bir kaynaktan temin edin ve iyice yıkamadan önce dezenfekte edin.
• Yüzme ve diğer su aktiviteleri sırasında içme suyundan kaçının.
• Nematodların içme suyuna bulaşmasını önlemek için su arıtma sistemlerinin bakımı ve onarımı düzenli olarak gerçekleştirin.

Not: Serbest yaşayan nematodların içme suyunda bulunması her zaman insan sağlığı için risk oluşturmaz. Bununla birlikte, yukarıda belirtilen önlemleri almak, maruz kalma riskini azaltmaya yardımcı olacaktır. Özellikle, içme suyunda parazitik nematod şüphesi varsa, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

Serbest Yaşayan Nematodların İçme Suyundaki Önemi

Genel olarak, iyi bakım yapılmış, borulu içme suyu sistemlerinde normalde çok sayıda nematod bulunmaz. İnsanlara parazit olan türlerin (Ascaris, Trichuris, Ancylostoma, Necator ve Strongyloides) yumurtaları veya enfekte larvaları ve birçok patojenik olmayan nematod, genellikle korunan yeraltı suyu kaynaklarında bulunmaz veya genellikle arıtma süreçleri sırasında giderilir.

Bazı durumlarda, su yüksek besin veya organik madde içeriyorsa ve ortam sıcaklıkları uygunsa, serbest yaşayan nematodların arıtma süreçlerinde veya şebeke suyunda biyofilm veya tortulardaki mikrobiyal büyüme ile beslenmeleri ve böylece sistem içinde çoğalmaları mümkündür. Bu durum özellikle, içme suyu kaynakları yeterince korunmadığında, arıtma sistemleri yetersiz olduğunda veya düzgün çalıştırılmadığında, dağıtım sisteminde sızıntılar olduğunda veya dağıtım sisteminde birçok durgun alan veya “ölü bölge” bulunduğunda geçerlidir.

İçme suyunda çok sayıda nematodun (canlı ve ölü) bulunması, mutlaka doğrudan bir sağlık riski oluşturmamasına rağmen, çözülmesi gereken bir problem olduğunu gösterir.

Seçilmiş kaynaklar

• Ainsworth R, ed. (2004) Güvenli borulu su: Borulu dağıtım sistemlerinde mikrobiyal su kalitesinin yönetimi. Cenevre, Dünya Sağlık Örgütü.
• Brusca RC, Brusca GJ (2002) Omurgasızlar, 2. baskı. Sunderland, MA, Sinauer Associates Inc.
• Chang SL, Woodward RL, Kabler PW (1960) Belediye kaynaklarında serbest yaşayan nematodlar ve amiplerin araştırması. Amerikan Su İşleri Birliği Dergisi, 52:613.
• Endo T, Morishima Y (2004) Suda bulunan başlıca helmint zoonozları. In: Cotruvo JA et al., eds. Su kaynaklı zoonozlar: Tanımlama, nedenler ve kontroller. IWA Publishing, Londra, Dünya Sağlık Örgütü, Cenevre adına, s. 291–304.
• Evins C, Greaves GF (1979) Hayvanlar tarafından su arıtma tesislerinin penetrasyonu. Medmenham, Su Araştırma Merkezi (Teknik Rapor TR 115).
• Lupi E, Ricci V, Burrini D (1995) Bir içme suyu kaynağından nematodlarda bakteri geri kazanımı. Journal of Water Supply: Araştırma ve Teknoloji – Aqua, 44:212–218.
• McSorley R (2007) Toprakta yaşayan nematodlar, Phylum Nematoda. Gainesville, FL, Florida Üniversitesi, Gıda ve Tarım Bilimleri Enstitüsü, Entomoloji ve Nematoloji Bölümü.
• Mott JB, Mulamoottil G, Harrison AD (1981) Kanada’nın güney Ontario kentindeki üç su arıtma tesisinde 13 aylık bir nematod araştırması. Water Research, 15:729.
• Tombes AS et al. (1979) İçme suyunda yağmur miktarı ve nematod yoğunluğu arasındaki ilişki. Water Research, 13:619.

Bu kaynaklar, içme suyunda nematodların varlığı, potansiyel sağlık riskleri ve kontrol yöntemleri hakkında daha fazla bilgi edinmenize yardımcı olacaktır.

Kısaltmaların İngilizce ve Türkçe Anlamları

• 2,4-D: 2,4-dichlorophenoxyacetic acid – 2,4-D: 2,4-diklorofenoksiasetik asit
• 2,4-DB: 2,4-dichlorophenoxybutyric acid – 2,4-DB: 2,4-diklorofenoksibutirik asit
• 2,4-DP: dichlorprop – 2,4-DP: diklorprop
• 2,4,5-T: 2,4,5-trichlorophenoxyacetic acid – 2,4,5-T: 2,4,5-triklorofenoksiasetik asit
• 2,4,5-TP: 2,4,5-trichlorophenoxy propionic acid; fenoprop – 2,4,5-TP: 2,4,5-triklorofenoksi propiyonik asit; fenoprop
• AAS: atomic absorption spectrometry – AAS: atomik absorpsiyon spektrometresi
• Absor: absorptiometry – Absor: absorpsiyometri
• ADI: acceptable daily intake – ADI: kabul edilebilir günlük alım miktarı
• AES: atomic emission spectrometry – AES: atomik emisyon spektrometresi
• AIDS: acquired immunodeficiency syndrome – AIDS: Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu
• AMPA: aminomethylphosphonic acid – AMPA: aminometilfosfonik asit
• ARfD: acute reference dose – ARfD: akut referans dozu
• ATX: anatoxin – ATX: anatoksin
• BDCM: bromodichloromethane – BDCM: bromodiklorometan
• BMD: benchmark dose – BMD: referans dozu
• BMDL: lower confidence limit on the benchmark dose – BMDL: kıyaslama dozunda daha düşük güven sınırı
• BMDLx: lower 95% confidence limit on the benchmark dose for an x% response – BMDLx: %x yanıt için referans dozda %95’lik daha düşük güven sınırı
• BTEX: benzene, toluene, ethylbenzene and xylenes – BTEX: benzen, toluen, etilbenzen ve ksilenler
• Bti: Bacillus thuringiensis israelensis – Bti: Bacillus thuringiensis israelensis
• bw: body weight – bw: vücut ağırlığı
• CAS: Chemical Abstracts Service – CAS: Kimyasal Özetler Hizmeti
• Col: colorimetry – Col: kolorimetri
• CPVC: chlorinated polyvinyl chloride – CPVC: klorlu polivinil klorür
• CSAF: chemical-specific adjustment factor – CSAF: kimyasala özgü ayarlama faktörü
• Ct: product of disinfectant concentration and contact time – Ct: dezenfektan konsantrasyonunun ve temas süresinin çarpımı
• CYN: cylindrospermopsin – CYN: silindirdrospermopsin
• DAEC: diffusely adherent E. coli – DAEC: yaygın olarak yapışan E. coli
• DALY: disability-adjusted life year – DALY: engelliliğe göre ayarlanmış yaşam yılı
• DBCM: dibromochloromethane – DBCM: dibromoklorometan
• DBCP: 1,2-dibromo-3-chloropropane – DBCP: 1,2-dibromo-3-kloropropan
• DBP: disinfection by-product – DBP: dezenfeksiyon yan ürünü
• DCA: dichloroacetic acid – DCA: dikloroasetik asit
• DCB: dichlorobenzene – DCB: diklorobenzen
• DCP: dichloropropane – DCP: dikloropropan
• DDT: dichlorodiphenyltrichloroethane – DDT: diklorodifeniltrikloroetan
• DEHA: di(2-ethylhexyl)adipate – DEHA: di(2-etilheksil)adipat
• DEHP: di(2-ethylhexyl)phthalate – DEHP: di(2-etilheksil)ftalat
• DNA: deoxyribonucleic acid – DNA: deoksiribonükleik asit
• DPD: N,N-diethyl-1,4-phenylenediamine sulfate – DPD: N,N-dietil-1,4-fenilendiamin sülfat
• EAAS: electrothermal atomic absorption spectrometry – EAAS: elektrotermal atomik absorpsiyon spektrometrisi
• EAEC: enteroaggregative E. coli – EAEC: enteroagregatif E. coli
• ECD: electron capture detector – ECD: elektron yakalama dedektörü
• EDTA: ethylenediaminetetraacetic acid; edetic acid – EDTA: etilendiamintetraasetik asit; edetik asit
• EHEC: enterohaemorrhagic E. coli – EHEC: enterohemorajik E. coli
• EIEC: enteroinvasive E. coli – EIEC: enteroinvazif E. coli
• ELISA: enzyme-linked immunosorbent assay – ELISA: enzime bağlı immünosorbent tahlili
• EPEC: enteropathogenic E. coli – EPEC: enteropatojenik E. coli
• ETEC: enterotoxigenic E. coli – ETEC: enterotoksijenik E. coli
• F₀: parental generation – F₀: ebeveyn nesli
• F₁: first filial generation – F₁: ilk evlat nesli
• FAAS: flame atomic absorption spectrometry – FAAS: alevli atomik absorpsiyon spektrometresi
• FAO: Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
• FD: fluorescence detector – FD: floresans dedektörü
• FID: flame ionization detector – FID: alev iyonizasyon dedektörü
• FPD: flame photodiode detector – FPD: alev fotodiyot dedektörü
• GAC: granular activated carbon – GAC: granüler aktif karbon
• GC: gas chromatography – GC: gaz kromatografisi
• GL: guidance level (used for radionuclides in drinking-water) – GL: kılavuz seviyesi (içme suyundaki radyonüklidler için kullanılır)
• GV: guideline value – GV: kılavuz değer
• HAA: haloacetic acid – HAA: haloasetik asit
• HAV: hepatitis A virus – HAV: hepatit A virüsü
• HCB: hexachlorobenzene – HCB: heksaklorobenzen
• HCBD: hexachlorobutadiene – HCBD: hekzaklorobutadien
• HCH: hexachlorocyclohexane – HCH: hekzaklorosikloheksan
• HEV: hepatitis E virus – HEV: hepatit E virüsü
• HIV: human immunodeficiency virus – HIV: insan bağışıklık yetersizliği virüsü
• HPC: heterotrophic plate count – HPC: heterotrofik plaka sayısı
• HPLC: high-performance liquid chromatography – HPLC: yüksek performanslı sıvı kromatografisi
• IARC: International Agency for Research on Cancer – IARC: Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı
• IC: ion chromatography – IC: iyon kromatografisi
• ICP: inductively coupled plasma – ICP: indüktif olarak eşleşmiş plazma
• ICRP: International Commission on Radiological Protection – ICRP: Uluslararası Radyolojik Koruma Komisyonu
• IDC: individual dose criterion – IDC: bireysel doz kriteri
• IPCS: International Programme on Chemical Safety – IPCS: Uluslararası Kimyasal Güvenlik Programı
• IQ: intelligence quotient – IQ: zeka bölümü
• ISO: International Organization for Standardization – ISO: Uluslararası Standardizasyon Örgütü
• JECFA: Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives – JECFA: Gıda Katkı Maddeleri Ortak FAO/WHO Uzman Komitesi
• JMPR: Joint FAO/WHO Meeting on Pesticide Residues – JMPR: Pestisit Kalıntılarına İlişkin FAO/WHO Ortak Toplantısı
• LC: liquid chromatography – LC: sıvı kromatografisi
• LOAEL: lowest-observed-adverse-effect level – LOAEL: gözlemlenen en düşük yan etki düzeyi
• LRV: log₁₀ reduction value – LRV: log₁₀ azaltma değeri
• MC: microcystin – MC: mikrosistin
• MCB: monochlorobenzene – MCB: monoklorobenzen
• MCPA: 4-(2-methyl-4-chlorophenoxy)acetic acid – MCPA: 4-(2-metil-4-klorofenoksi)asetik asit
• MCPB: 2,4-MCPB; 4-(4-chloro-o-tolyloxy)butyric acid; 4-(4-chloro2 methylphenoxy)butanoic acid – MCPB: 2,4-MCPB; 4-(4-kloro-o-toliloksi)bütirik asit; 4-(4-kloro2 metilfenoksi)bütanoik asit
• MCPP: 2(2-methyl-chlorophenoxy) propionic acid; mecoprop – MCPP: 2(2-metil-klorofenoksi) propiyonik asit; mekoprop
• MDL: method detection limit – MDL: yöntem tespit limiti
• MMT: methylcyclopentadienyl manganese tricarbonyl – MMT: metilsiklopentadienil manganez trikarbonil
• MS: mass spectrometry – MS: kütle spektrometresi
• MS/MS: tandem mass spectrometry – MS/MS: tandem kütle spektrometresi
• MTBE: methyl tertiary-butyl ether – MTBE: metil üçüncül-bütil eter
• MX: 3-chloro-4-dichloromethyl-5-hydroxy-2(5H)-furanone – MX: 3-kloro-4-diklorometil-5-hidroksi-2(5H)-furanon
• NDMA N-nitrosodimethylamine – NDMA N-nitrosodimetilamin
• NOAEL: no-observed-adverse-effect level – NOAEL: advers etkinin gözlemlenmediği düzey
• NOEL: no-observed-effect level – NOEL: etki gözlemlenmeyen düzey
• NTA: nitrilotriacetic acid – NTA: nitrilotriasetik asit
• NTP: National Toxicology Program (USA) – NTP: Ulusal Toksikoloji Programı (ABD)
• NTU: nephelometric turbidity unit – NTU: nefelometrik bulanıklık birimi
• PAC: powdered activated carbon – PAC: toz aktif karbon
• PAH: polynuclear aromatic hydrocarbon – PAH: polinükleer aromatik hidrokarbon
• PCE: tetrachloroethene – PCE: tetrakloroeten
• PCP: pentachlorophenol – PCP: pentaklorofenol
• PCR: polymerase chain reaction – PCR: polimeraz zincir reaksiyonu
• PD: photoionization detector – PD: fotoiyonizasyon dedektörü
• PDA: photodiode array – PDA: fotodiyot dizisi
• PMTDI: provisional maximum tolerable daily intake – PMTDI: geçici maksimum tolere edilebilir günlük alım miktarı
• PPA: protein phosphatase assay – PPA: protein fosfataz tahlili
• PT: purge and trap – PT: arındır ve tuzağa düşür
• PTDI: provisional tolerable daily intake – PTDI: geçici tolere edilebilir günlük alım
• PTMI: provisional tolerable monthly intake – PTMI: geçici tolere edilebilir aylık alım
• PTWI: provisional tolerable weekly intake – PTWI: geçici tolere edilebilir haftalık alım
• PVC: polyvinyl chloride – PVC: polivinil klorür
• QMRA: quantitative microbial risk assessment – QMRA: niceliksel mikrobiyal risk değerlendirmesi
• RNA: ribonucleic acid – RNA: ribonükleik asit
• SI: Système international d’unités (International System of Units) – SI: Système uluslararası d’unités (Uluslararası Birim Sistemi)
• SODIS: solar water disinfection – SODIS: güneş enerjisiyle su dezenfeksiyonu
• STX: saxitoxin – STX: saksitoksin
• sp.: species (singular) – sp.: türler (tekil)
• spp.: species (plural) – spp.: türler (çoğul)
• subsp.: subspecies (singular) – subsp.: alt tür (tekil)
• TBA: terbuthylazine – TBA: terbutilazin
• TCB: trichlorobenzene – TCB: triklorobenzen
• TCE: trichloroethene – TCE: trikloroeten
• TCU: true colour unit – TCU: gerçek renk birimi
• TD₀₅: tumorigenic dose05 , the dose associated with a 5% excess incidence of tumours in experimental animal studies – TD₀₅: tümörijenik doz₀₅, deneysel hayvan çalışmalarında tümör vakalarının %5 fazla olmasıyla ilişkili doz
• TDI: tolerable daily intake – TDI: tolere edilebilir günlük alım miktarı
• TDS: total dissolved solids – TDS: toplam çözünmüş katılar
• THM: trihalomethane – THM: trihalometan
• TID: thermal ionization detector; total indicative dose – TID: termal iyonizasyon dedektörü; toplam gösterge dozu
• UF: uncertainty factor – UF: belirsizlik faktörü
• UN: United Nations – BM: Birleşmiş Milletler
• UNICEF: United Nations Children’s Fund – UNICEF: Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu
• UNSCEAR: United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation – UNSCEAR: Birleşmiş Milletler Atomik Radyasyonun Etkileri Bilimsel Komitesi
• USA: United States of America – ABD: Amerika Birleşik Devletleri
• UV: ultraviolet – UV: ultraviyole
• UVPAD: ultraviolet photodiode array detector – UVPAD: ultraviyole fotodiyot dizisi dedektörü
• WHO: World Health Organization – DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü
• WHOPES: World Health Organization Pesticide Evaluation Scheme – WHOPES: Dünya Sağlık Örgütü Pestisit Değerlendirme Planı
• WSP: water safety plan – WSP: su güvenliği planı
• YLD: years of healthy life lost in states of less than full health (i.e. years lived with a disability) – YLD: Sağlığın tam olmadığı durumlarda kaybedilen sağlıklı yaşam yılları (yani engellilikle geçirilen yıllar)
• YLL: years of life lost by premature mortality – YLL: Erken ölüm nedeniyle kaybedilen yaşam yılları