Türkiye’de Akarsular
Ülkemizdeki akarsuları coğrafi bölgelere göre listeleyelim.
Karadeniz Akarsuları
Yatak eğimleri, hidroelektrik enerji,aşındırma güçleri fazladır. Dar ve derin vadi içinde akmaktadır.
- Kızılırmak
- Yeşilırmak
- Bartın Çayı
- Kelkit çayı
- Filyos
- Doğankent çayı
- Çoruh
- İyidere
- Fırtına deresi
Akdeniz Akarsuları
En fazla akım kış aylarındadır. Ancak Manavgat, Eşen gibi akarsular karstik kaynakla beslendiği için yaz aylarında da akımları gürdür.
- Dalaman çayı
- Eşen çayı
- Manavgat
- Aksu
- Köprü
- Seyhan
- Ceyhan
- Asi
Ege Akarsuları
Eğimi, enerji potansiyeli ve aşındırması az olan akarsulardır.Menderes çizerler ve vadi tabanları geniştir.
- Bakırçay
- Gediz
- Büyük Menderes
- Küçük Menderes
Marmara Akarsuları
Eğimleri azdır. Dolayısıyla hidroelektrik potansiyelleri azdır.
- Meriç (Ergene)
- Sakarya
- Susurluk
- Orhaneli çayı
- Nilüfer çayı
- Gönen çayı
İç Anadolu Akarsuları
Sel rejimi özelliği olan akarsulardır. İlkbahar en fazla akıma ulaştıkları dönemdir.
- Çarşamba suyu
- Porsuk
- Sakarya
- Kızılırmak
- Samantı çayı
Doğu Anadolu Akarsuları
Kış aylarında yağışın kar şeklinde olması sonucu akımın en az olduğu dönem de kış aylarıdır.
- Fırat
- Aras
- Kura
- Karasu
- Murat
- Dicle
- Arpaçay
- Zap suyu
Güneydoğu Anadolu Akarsuları
Bu bölgede akarsular derin vadi içinde akar. Bu yüzden bölgede sulamadan direk olarak yararlanılmaz. Bu yüzden genelde baraj üzerinden sulama olur.
- Fırat
- Dicle
Coğrafi bölgelere göre akarsularımızın dağılışı bu şekildeydi. Şimdi Türkiye’de akarsu özelliklerine göz atalım
Türkiye’de Akarsular ve Özellikleri
- Türkiye’de akarsular denge profilinden (yatak eğimi deniz seviyesine kadar yaklaşmış olan akarsular) uzaktır. Yüksek ve dağlık ülke olmamız bunun nedenidir. Ayrıca bu sebepten akarsularımızın yatak eğimleri, akış hızları, hidroelektrik enerji potansiyeli aşındırması fazladır.
Türkiye, sayısız nehir, akarsu ve dereye sahip zengin bir su kaynaklarına sahip bir ülkedir. Türkiye’nin en büyük nehirleri, doğudan batıya doğru akan Dicle, Fırat, Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya ve Büyük Menderes nehirleridir. Bunun yanı sıra, Türkiye’de birçok önemli akarsu ve dere de bulunmaktadır.
Bunlardan bazıları şunlardır:
Meriç Nehri: Türkiye’nin batısında, Edirne’de başlayan ve Yunanistan sınırında Ege Denizi’ne dökülen Meriç Nehri, yaklaşık 480 km uzunluğundadır.
Asi Nehri: Hatay’da doğan ve Akdeniz’e dökülen Asi Nehri, yaklaşık 400 km uzunluğundadır.
Ceyhan Nehri: Adana’dan doğan Ceyhan Nehri, yaklaşık 509 km uzunluğundadır ve Akdeniz’e dökülür.
Göksu Nehri: Konya ve Karaman’dan doğan Göksu Nehri, yaklaşık 260 km uzunluğundadır ve Akdeniz’e dökülür.
Çoruh Nehri: Türkiye’nin doğusunda, Erzurum’da başlayan Çoruh Nehri, yaklaşık 438 km uzunluğundadır ve Karadeniz’e dökülür.
Türkiye’deki diğer önemli akarsular arasında Gediz Nehri, Susurluk Çayı, Alara Çayı, Köprüçay ve Dim Çayı gibi akarsular yer almaktadır.