Hepatit, karaciğer dokusunun iltihabını tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir, ancak viral bir enfeksiyondan hepatit en yaygın olanıdır. Alkolik hepatit, karaciğer iltihabının alkol tüketiminden kaynaklandığı ciddi bir sendromdur. Alkolik hepatit, karaciğerin bir veya iki hafta süren iltihabıdır. İştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı ve gerginliği, ateş, sarılık ve bazen bilinç bulanıklığı bulguları görülebilir. Alkole bağlı siroz yıllar içinde görülür. Siroz hastalığı için karaciğer hücrelerinin kalıcı hasarı gerekir. “yağlı karaciğer” alkolik karaciğer hastalığında görülen en erken evredir. Eğer hasta bu evrede alkol almayı bırakırsa, karaciğer kendisini iyileştirir.
Alkol ve alkolik karaciğer hastalığı
Alkolik karaciğer hastalığı (ALD), alkolün aşırı kullanımı sonucu karaciğer dokusuna verilen zararı ifade eden genel bir terimdir. Steatoz (yağlı karaciğer hastalığı), siroz ve alkolik hepatit (AH) dahil olmak üzere çeşitli hastalıkları kapsar. AH ciddi bir ALD formudur ve alkol tüketimi devam ettikçe genellikle karaciğer sirozine ilerler.
AH, içme kesilirse geri çekilebilir, ancak siroz meydana geldikten sonra karaciğerdeki hasar geri döndürülemez. ALD, Amerika Birleşik Devletleri’nde karaciğer naklinin en yaygın nedenidir. Ulusal Alkol Bağımlılığı ve Alkolizm Enstitüsü’ne (NIAAA) göre, AH aşağıdakiler tarafından tanımlanır:
- Sarılığın başlangıcı, en az 6 aylık ağır alkol tüketimi süresinden sonraki 60 gün içinde meydana gelen.
- Kan dolaşımındaki bilirubin konsantrasyonuna atıfta bulunan bir serum bilirubin seviyesi, normal 1.2mg / dL sonucuna kıyasla desilitre başına 3 miligramdan (mg / dL) fazladır.
- Serum litresi başına tipik 5-40 birim aralığından litre başına 50 ila 400 üniteye kadar aspartat aminotransfeaz (AST) seviyelerini yükseltti. AST, çoğunlukla karaciğerde bulunan ve karaciğer hasar görürse kana salınan bir enzimdir.
- 1,5 veya daha yüksek bir AST/ALT oranı (AST konsantrasyonu ile karaciğer hasarının başka bir enzimi olan alanin aminotransferaz arasındaki oran).
- Hepatit için viral bir neden yok.
Klinik olarak, AH’nin en yaygın belirtisi sarılık varlığıdır, ancak diğer semptomlar anoreksi, ateş, bulantı ve kusma ve yorgunluktur. ALH’den iştahsızlık nedeniyle, AH’li kişilerde yetersiz beslenme de yaygındır.
Alkolik Hepatit AH Nedenleri
AH, karaciğerin işleyebileceğinden daha fazla alkol tüketiminin neden olduğu önlenebilir bir hastalıktır. Karaciğer, alkolün oksitlenmesinden sorumlu üç enzim sistemi ile vücudun alkol metabolizması için ana bölgesidir. Bunlar arasında sitosolik alkol dehidrogenaz (ADH) sistemi, mikrozomal etanol oksitleyici sistem (MEOS) ve peroksizomal katalaz sistemi bulunur. Her üç sistemin de ürünü, karaciğer dokusuna çeşitli şekillerde zarar veren asetaldehit adı verilen reaktif bir metabolittir.
Bir mekanizma serbest radikallerin üretilmesi ve antioksidan savunmaların inhibisyonu yoluyla yapılır. Serbest radikaller, hücreler tarafından enerji üretiminin normal bir yan ürünü olan oksijen içeren moleküllerdir. Yüksek konsantrasyonlarda, hücre zarlarına ve doku hasarına neden olan proteinlere zarar verebilirler. Antioksidanlar serbest radikalleri nötralize eden moleküllerdir ve serbest radikaller ve antioksidanlar arasında bir dengesizlik olduğunda oksidatif stres oluşur ve iltihaplanma ve hücre hasarına yol açar.
Bu nedenle alkol, metabolize olduğu için karaciğere dolaylı olarak zarar verir. Bununla birlikte, diğer enzimlerin hareketini değiştirerek ve proteinleri taşıyarak karaciğer hücrelerine doğrudan zarar verebilir.
Alkolik hepatit nasıl teşhis edilir? Alkolik hepatitin tanısı kolay değildir. Bazen bulgular alkol alındığı döneme göre, alkolün bırakıldıktan sonraki dönemde daha kötü olabilir. Genelde hastalık çok miktarda alkol tüketilen bir dönemden sonra ortaya çıksa da, orta derecede içenlerde de görülebilir. Kan testleri tanıya yardım edebilir. Tanı esas olarak karaciğer biyopsisi ile konur. Bu da bir iğne ile lokal anestezi eşliğinde küçük miktarda karaciğer dokusunun alınıp mikroskop ile incelenmesi ile olur.
Ne kadar alkol AH’ye neden olur?
AH’yi indük etmek için gerekli alkol miktarı bilinmemektedir ve bireyler arasında değişme olasılığı vardır. En sık 40-60 yaş arası kişilerde gözlenmekle birlikte, 20’li yaşlardaki hastalarda, 80’li yaşlardaki hastalarda bildirilmiştir. AH gelişimi için gerekli tahmini minimum günlük alkol alımı günlük 20 ila 40 gram arasında olsa da tipik olarak hastalar beş yıl boyunca günlük 80 gramın üzerinde bir geçmiş sağlar.
Kim risk altında?
Alkol kötüye kullanım bozukluğu geliştirmeye genetik bir duyarlılık olduğunu gösteren güçlü kanıtlar olsa da genetiğin AH’ye ilerlemedeki rolü belirsizdir. Ağır alkolizmli kişilerin sadece küçük bir yüzdesi AH geliştirir. Bununla birlikte, araştırmalar aşağıdaki faktörlerin hastalığın gelişme riskini etkilediğini göstermiştir:
Seks
Kadınlar alkolü erkeklerden farklı emdikleri ve metabolize ettikleri için AH’ye karşı daha savunmasızdırlar. Kadınlar daha az miktarda vücut suyuna ve daha yüksek miktarda vücut yağına sahiptir, böylece eşdeğer alkol seviyelerini tükettikten sonra kan dolaşımında erkeklerden daha yüksek alkol konsantrasyonları elde ederler. Ayrıca kandaki alkolü erkeklerden daha hızlı metabolize ederler.
Obezite
Obezite varlığı, alkol ve vücut yağı arasındaki sinerji nedeniyle AH olasılığını önemli ölçüde arttırır. Örneğin, yağ dokusundan elde edilen yağ asitleri karaciğer iltihabına katkıda bulunur ve yağ dokusundaki sitokin iltihabı karaciğer dokusundaki iltihaplanma ile yakından ilişkilidir.
Etnik köken
Amerika Birleşik Devletleri’nde, araştırmalar AH ve sirozun Beyaz ve Beyaz olmayan hastalar üzerindeki şiddetini karşılaştırmıştır. Sirozlu Afrikalı Amerikalı ve Hispanik hastaların AST’de Beyaz hastalara kıyasla iki kat yükseklik gösterme olasılığının yüksek olduğunu göstermiştir. AH’li hispanik insanların siroz özellikleri geliştirme olasılığı da AH’li Afrikalı Amerikalı ve Beyazlara göre daha yüksektir.
Alkolik hepatit her zaman siroz yapar mı ? Hayır. Genelde alkolik hepatitin yeterli miktarda karaciğer hasarı yaparak siroz oluşturması yıllar alır. Eğer alkolik hepatit erkenden tanınır ve tedavi edilirse, siroz önlenir.
Alkolik hepatit tehlikeli midir? Evet. Eğer özellikle hastada öncesinde karaciğer hastalığı varsa ölümcül olabilir. çok miktarda alkol alımına bağlı besinsel eksiklikleri olanlarda, başka rahatsızlıklar da görülebilir. Bu tür problemler ve komplikasyonlar genelde tüm vücut sistemlerini etkileyebilir. Alkolik sirozu erkenden tanımak ve tedavi etmek önemlidir, böylece hayatı tehdit eden sonuçlar kontrol edilebilir.
Alkolik hepatit nasıl önlenir? En iyi tedavi alkol alımını bırakmaktır. İlaçlar, iyi beslenme ve dinlenme de diğer tedaviler arasındadır. Hastaya kaçınılması gereken bazı ilaçlar ve kimyasallar hakkında bilgi verilir. Karaciğerin makul oranda iyileşme ve yenilenme kabiliyeti olduğundan dolayı, eğer kişi tamamen alkol almayı durdurursa alkolik hepatitli hastanın klinik gidişinde anlamlı bir umut oluşur.
Siroz alkolik hepatitten farklı mıdır? Evet. Hepatit, karaciğer dokusunun iltihabıdır. Sirozda, normal karaciğer hücreleri hasara uğrar ve skar dokusu ile yer değiştirir. Bu gelişim karaciğerin birçok yaşamsal önemli işlevlerini engeller.
Neler siroz yapar? Sirozun birçok nedeni vardır. Uzun süre alkol alımı bunlardan birisidir. Kronik hepatitler diğer önemli bir sebeptir. çocuklarda en sık görülen nedenler safra kanallarının hasarı ile oluşan bilyer atrezi ve neonatal hepatittir. Bu hastalıkları olan çocuklarda genelde karaciğer nakli yapılır. Karaciğer nakli gereken yetişkin hastaların çoğunda primer bilyer siroz hastalığı vardır. Bu hastalığa neyin yol açtığını henüz bilmesek de, herhangi bir şekilde alkol tüketimi ile ilişkili değildir. Demir ve bakır metabolizması ile ilgili kalıtımsal bozuklular ve uzun süre toksinlere maruz kalma ile de siroz oluşabilir.
Alkolikler de karaciğer nakli yapılmalı mıdır? Bazı tıbbi merkezler alkoliklerin önemli bir kısmının yeniden alkol almaya başlayacağına inandıkları için, bu hasta grubuna karaciğer nakli yapmazlar. Diğer merkezler de operasyondan 6 ay öncesinde ve sonrasında alkol alınmamasını, eğitim programına katılınmasını ve gözlemi şart koşarlar.
AH önlenebilir mi?
Tüm alkol tüketiminden kaçınmak AH riskini ortadan kaldırmanın tek yolu olsa da, içmeyi orta miktarda azaltmak riski azaltabilir. Karaciğer toksik olabilecek diğer ilaçlarla alkol tüketmemeye özen göstermek ve Hepatit C’den enfeksiyonu önlemek için adımlar atmak da AH gelişme olasılığını azaltacaktır.
Kaynaklar:
- Basra, G., Basra, S., & Parupudi, S. (2011). Symptoms and signs of acute alcoholic hepatitis. World journal of hepatology, 3(5), 118–120. https://doi.org/10.4254/wjh.v3.i5.118
- Gustot, T., & Jalan, R. (2019). Acute-on-chronic liver failure in patients with alcohol-related liver disease. Journal of hepatology, 70(2), 319–327. https://doi.org/10.1016/j.jhep.2018.12.008
- Levy, R., Catana, A. M., Durbin-Johnson, B., Halsted, C. H., & Medici, V. (2015). Ethnic differences in presentation and severity of alcoholic liver disease. Alcoholism, clinical and experimental research, 39(3), 566–574. https://doi.org/10.1111/acer.12660
- https://www.niaaa.nih.gov/
- Shah NJ, Royer A, John S. Alcoholic Hepatitis. [Updated 2020 Nov 20]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021
- Memorial Sağlık Grubu https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/alkol
Yorum yap