İçme suyu kalitesi ile ilgili en önemli parametrelerden biri bulanıklıktır. Askıdaki katı parçacıklar ve kolloidler bulanıklığa sebep olurlar. (Büyüklüğü 1 μm = 0.001 mm veya daha küçük parçacıklara kolloid denir.) Bunların arasında toprak (kil, kum, vb.) ve kaya parçacıkları, mikroorganizmalar, bitki lifleri gibi tabii maddeler olduğu gibi evlerden ve endüstriyel atıklardan kaynaklanan birçok organik veya inorganik katı madde de bulunabilir.
Su tahlillerinde bulanıklık birimi olarak NTU (‘Nephelometric Turbidity Unit’) kullanılmaktadır. Bulanıklığı ölçmek için kullanılan cihazın içine yerleştirilen su numunesi cihazın içindeki bir ışık kaynağı ile aydınlatılır. Suyun içinde bulunan parçacıklar, gelen ışınların bir kısmını kırar ve dağıtırlar. Suya tutulan ışığın yönüne dik açıda (90 derece açı ile) kırılmış ve yansıtılmış ışınların yoğunluğu detektörler vasıtası ile ölçülür.
5 NTU veya daha yüksek miktarda olan bulanıklık göz ile farkedilir. İçme suyu kaynağı olarak kullanılabilecek “berrak” bir göl suyunun (arıtmadan önce) bulanıklığı 25 NTU kadar olabilir. Yağışlı havalarda yüksek hızlarda akan “çamurlu” bir nehir suyunun bulanıklığı 1000 NTU’ya kadar çıkabilir. İçme suyunda bulanıklık 1 NTU’dan fazla olmamalıdır. Son yıllarda ABD gibi bazı ülkelerde hedef olarak 0.1 NTU tayin edilmiştir.
Yüzey sularının arıtılmasında bulanıklığın giderilmesi ekseriyetle en önde gelen hedeftir. Yüksek bulanıklığın mahzurları arasında şunlar vardır:
- Bulanıklık suya estetik açıdan arzu edilmeyen bir görüntü verir.
- Bulanıklığı teşkil eden parçacıklar arasında hastalık yapan mikroorganizmalar da bulunabilir.
- Bazı pestisidler ve ağır metaller katı parçacıkların üzerinde tutulmuş (adsorbe edilmiş) olabilir.
- Bulanıklığa sebep olan bazı maddeler suyun etkili bir şekilde dezenfekte edilmesine mani olurlar. Katı parçacıklar klor veya ultraviyole (UV) ışınları gibi dezenfektanlara karşı kalkan teşkil ederek mikroorganizmaları korurlar. Ayrıca, bulanıklığa sebep olan bazı maddeler kimyasal dezenfektanları tüketirler. Netice olarak, bulanık bir suyu dezenfekte etmek için çok yüksek miktarda dezenfektan kullanmak gerekir.
- Bulanıklığa sebep olan maddelerin bazıları dezenfeksiyon sırasında serbest klor ile reaksiyona girerek kansere sebep olabileceği kabul edilen yan ürünlerin teşekkül etmesine yol açarlar. Bundan dolayı klorlama işleminden önce bulanıklığın mümkün olduğu kadar düşürülmesi gerekir. (Bu husus aşağıda daha detaylı anlatılmıştır.)
Renk, Koku, Tat, Bulanıklık: İçtiğimiz su renksiz olmalıdır. Eğer suda renklenme varsa, suda çözünmüş halde bazı metal iyonları (demir, mangan, krom, nikel gibi) var demektir. İçme suları aynı zamanda kokusuz olmalıdır. Sular bazen yağ gibi kokarken bazen kimyasal hatta bozuk yumurta gibi kötü kokabilir. Benzin, yağımsı madde, endüstriyel atıklar, organik kimyasal maddeler, bakteriler, mantarlar, kükürt içeren bileşikler gibi pek çok farklı şey suya bulaşarak kokuya neden olabilir. İçme suyu standartları arasında yer alan bir diğer parametre de bulanıklıktır. Bulanıklık suda asılı (süspanse) halde bulunan maddelerin miktarını belirtir. Kil, organik maddeler, mikroskobik organizmalar, çökebilir haldeki kalsiyum karbonat, alüminyum hidroksit, demir hidroksit gibi pek çok madde suda asılı durabilir. Bu maddeler suyun içinden geçen ışığı engeller ve su bulanık görünür. Renk, koku ve bulanıklığa neden olan maddeler, içme suyunun tadını da olumsuz etkiler.
İçme Suyunda Kabul Edilebilir maksimum Bulanıklık Değerleri Nelerdir? TSE, EC ve WHO
- TSE 266 Türk Standartları Enstitüsüne Göre maksimum Bulanıklık Sınır Değeri: 5,0 NTU’dur.
- EC Avrupa Birliğine Göre maksimum Bulanıklık Sınır Değeri: 4,0 NTU’dur.
- WHO Dünya Sağlık Örgütüne Göre maksimum Bulanıklık Sınır Değeri: 5,0 NTU’dur.
Yorum yap