Trihalometanlar (Bromoform, Bromdiklorometan, Kloroform, Dibromoklorometan)

Trihalometanlar (THM’ler), ham su kaynaklarında doğal olarak bulunan organik maddelerin klorlanması sonucu içme suyunda esas olarak oluşur. THM oluşumunun hızı ve derecesi, klor ve humik asit konsantrasyonu, sıcaklık, pH ve bromür iyon konsantrasyonu fonksiyonu olarak artar. Kloroform en yaygın THM ve klorlu içme suyundaki başlıca dezenfeksiyon yan ürünüdür. Bromürlerin varlığında, bromlu THM’ler tercihli olarak oluşur ve kloroform konsantrasyonları orantılı olarak azalır. Suda bulunan çoğu THM’nin nihayetinde uçucu olmaları nedeniyle havaya taşındığı varsayılır. Örneğin, kloroform için bireyler duş alma sırasında klorlu şebeke suyundan gelen yüksek konsantrasyonlara maruz kalabilir. Uçucu THM’ler için, toplam maruziyete yaklaşık olarak eşit katkılar dört alandan gelir: içme suyunun yutulması, esas olarak içme suyundan buharlaşma nedeniyle iç mekan havasının solunması, duş alma veya banyo yapma sırasında inhalasyon ve dermal maruziyet ve gıda alımı, gıda dışındaki tüm maruziyet esas olarak içme suyundan kaynaklanır. Düşük havalandırma oranlarına sahip evlerde ve yüksek duş alma ve banyo yapma oranlarına sahip ülkelerde iç mekan havasına maruz kalma özellikle önemlidir.

Kloroform

Kloroformun genotoksisitesine ilişkin kanıt ağırlığı olumsuz olarak kabul edilir. IARC, kloroformu insanlarda karsinojeniteye dair sınırlı kanıt ancak deney hayvanlarında karsinojeniteye dair yeterli kanıt temelinde insanlarda muhtemelen karsinojenik (Grup 2B) olarak sınıflandırmıştır. Farelerde karaciğer tümörlerine ilişkin kanıt ağırlığı, bir eşik indüksiyon mekanizması ile uyumludur. Sıçanlarda böbrek tümörlerinin benzer şekilde bir eşik mekanizması ile ilişkili olması makul olsa da, bu konuda veritabanının bazı sınırlamaları vardır. Kloroformun en evrensel olarak gözlenen toksik etkisi, karaciğerin sentrilobüler bölgesine verilen zarardır. Bu etkilerin doz başına şiddeti, kloroformun uygulandığı türlere, taşıyıcıya ve uygulama yöntemine bağlıdır.

Bromoform

Bir NTP biyoassayinde, bromoform her iki cinsiyetten farelerde nispeten nadir görülen kalın bağırsak tümörlerinde küçük bir artışa neden oldu ancak farelerde tümör oluşturmadı. Bromoformun genotoksisitesi ile ilgili çeşitli testlerden elde edilen veriler belirsizdir. IARC, bromoformu Grup 3’e (insanlarda karsinojenik olup olmadığı sınıflılandırılamayan) sınıflandırmıştır.

Dibromoklorometan

Bir NTP biyoassayinde, DBCM dişi farelerde ve muhtemelen erkek farelerde ancak sıçanlarda hepatik tümörler oluşturdu. DBCM’nin genotoksisitesi çeşitli testlerde araştırılmıştır, ancak mevcut veriler yetersiz olarak kabul edilir. IARC, DBCM’yi Grup 3’e (insanlarda karsinojenik olup olmadığı sınıflılandırılamayan) sınıflandırmıştır.

Bromdiklorometan

IARC, BDCM’yi Grup 2B’de (insanlarda muhtemelen karsinojenik) sınıflandırmıştır. BDCM, çeşitli in vitro ve in vivo genotoksisite testlerinde hem pozitif hem de negatif sonuçlar verdi. Bir NTP biyoassayinde, BDCM her iki cinsiyetten sıçanlarda ve erkek farelerde böbrek adenomları ve adenokarsinomaları, her iki cinsiyetten sıçanlarda kalın bağırsağın nadir tümörleri (adenomatöz polipler ve adenokarsinomalar) ve dişi farelerde hepatosellüler adenom ve adenokarsinomalar oluşturdu. Bununla birlikte, BDCM, içme suyuna doz verilen son bir NTP biyoassayinde karsinojenite açısından negatifti. BDCM’ye maruz kalma, üreme etkilerinde (spontan abort veya ölü doğum riski artışı) olası bir artışa da bağlanmıştır.