Bisfenol A – BPA Nedir?

Bisfenol A (BPA), öncelikle polikarbonat plastiklerin ve epoksi reçinelerin üretiminde kullanılmak üzere büyük miktarlarda üretilen bir kimyasaldır.

BPA nedir? İki fenol ve polikarbonat moleküllerinin birleşmesiyle oluşan Bisphenol A, organik bir bileşiktir. Bisphenol A, en bilinen ismiyle BPA sert plastiklerin içinde bulunan kimyasal bir bileşendir ve gıda ve içecek ambalajlarında bulunur.

BPA birçok ürünün yapımında kullanılıyor bunlar; diş dolgularında, izolasyon maddelerinde, dişle ilgili aletlerde, tıbbi aletlerde, su şişelerinde, biberonlarda, göz lenslerinde, DVD ve CD’lerde, evde kullanılan elektronik aletlerin tümünde ve spor aletlerinde kullanılmaktadır. BPA’nın tercih edilmesini sebebi, gıdaları ve içecekleri epoksi yapıştırıcısı gibi sarmasıdır. Bisphenol A, bir endokrin engelleyicidir ki bu doğal hormonların fonksiyonuna, hareketine, transferine, salgısına ve üretimine müdahale eden bir maddedir.

BPA’nın insanların sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir?

BPA’nın insan sağlığı üzerinde ciddi zararları vardır. Yapılan araştırmalarda; meme kanseri riskini ve insan yumurtasını olgunlaştırdığı için adet düzensizliğini arttırdığı görülmüştür. Ayrıca kadınlarda, kalp hastalıklarını arttırdığı görülmüştür. Erkeklerde ise; eşey hormonları değiştirdiği ve döllenme yumurtasının kalitesinin düştüğü gözlemlenmiştir.
Kanser hastalarında; kemoterapi etkisini düşürdüğü söyleniyor. Ayrıca İngiltere’de yapılan bir araştırmada astım oranlarını arttırdığı gözlemlenmiştir.

Bisfenol kaynakları nelerdir?

Uzmanlar, insanların BPA kaynağını paketlenmiş gıda ve içeceklerden aldığını söylüyorlar. BPA, polikarbonat plastiklerinin içinde bulunmaktadır ki bunlar; sert deterjanlar, yüksek ısılı sıvılar ve onların asidik sıvılar içeren bileşimler ile temizlenmektedir.

Kanada Sağlığı’ndan bilim adamları paketlenmiş soda içerisindeki düşük fakat ölçülebilir BPA oranını ölçmüşlerdir. BPA, ürünü direkt metalden korumak için gıda ve içecek paketlerinin iç yüzeyindeki maddedir.

Bir çalışmada, Polikarbonat içeren şişelerden su içildiğinde BPA düzeyinin 2-3 kat arttığını belirtiyorlar. Emzirilen bebekler, biberonla beslenen bebeklere göre daha düşük oranlarda BPA ile karşılaşmaktadır.

BPA vücuda nasıl girer?

Çoğu insan için BPA’ya maruz kalmanın birincil kaynağı beslenmedir. Hava, toz ve su diğer olası maruz kalma kaynakları olsa da, yiyecek ve içeceklerdeki BPA, günlük insan maruziyetinin çoğunu oluşturur.

Bisfenol A, konserve gıdaların koruyucu iç epoksi reçine kaplamalarından ve polikarbonat sofra takımları, gıda saklama kapları, su şişeleri ve biberonlar gibi tüketici ürünlerinden gıdalara sızabilir. BPA’nın polikarbonat şişelerden sıvıya sızma derecesi, kabın yaşından çok sıvının veya şişenin sıcaklığına bağlı olabilir. BPA anne sütünde de bulunabilir (Emziren annelerin vücudun da bulunan BPA anne sütü ile bebeğe geçebilir.)

Bisfenol A dan nasıl korunuruz?

Pek çok tüketici grubuna göre, BPA’sız ürünlere geçene kadar BPA içeren ürünleri en az seviyede kullanmamızı öneriyor. Bazı hayvan çalışmaları, bebeklerin ve çocukların BPA’nın etkilerine karşı en savunmasız olabileceğini düşündürmektedir. Ebeveynler ve bakıcılar, bebeklerinin ve çocuklarının BPA’ya maruz kalmalarını azaltmak için kişisel seçim yapabilirler:

• Plastik içeren besinleri asla mikrodalgaya sokmamalısınız.
• Plastik içeren maddeler bulaşık makinesinde yıkanmamalıdır.
• Plastik içeren maddeleri sert deterjanlarla yıkamaktan kaçınmalısınız.
• Konserve gıda kullanımınızı azaltın.
• Mümkünse, özellikle sıcak yiyecekler veya sıvılar için cam, porselen veya paslanmaz çelik kapları tercih edin.
• BPA içermeyen biberon kullanın.
• Polikarbonat plastik gıda kaplarını mikrodalgaya koymayın. Polikarbonat güçlü ve dayanıklıdır, ancak zamanla yüksek sıcaklıklarda aşırı kullanımdan bozulabilir.
• Plastik kapların alt kısmında geri dönüşüm kodları bulunur. Geri dönüşüm kodları 3 veya 7 ile işaretlenmiş plastiklerin tümü olmasa da bazıları BPA ile yapılabilir.

Çok küçük çocuklar ve anne karnındaki bebekler için BPA’nın etkileri, büyüklere göre daha çok şüphe çekmektedir. Bu muhtemeldir çünkü onlar vücutlarındaki ksenobiyotikleri temizleyemezler. Bir ksenobiyotik, organizmanın vücudunda üretilmeyen ve normalde bulunmayan bir maddedir. Biberonla beslenen bebekler BPA’ya daha fazla maruz kalmaktadır.