Acil Durumlarda İçme Suyunun Dezenfeksiyonu Nasıl Yapılır?

Olağanüstü durumlarda dezenfeksiyon ve sterilizasyon yöntemleri, acil bir durumda, mikroplarla kirlenmiş suyu kaynatılarak, dezenfektanlar eklenerek veya filtre ederek güvenli içme suyu haline getirebilirsiniz. ‎Kasırga, sel, deprem veya su borusu patlaması gibi düzenli su hizmetinin kesintiye uğradığı acil bir durumlarda, yerel yetkililer normal su hizmeti geri gelene kadar sadece şişelenmiş su, kaynamış su veya dezenfekte edilmiş su kullanılmasını önerebilir. Aşağıdaki talimatlar, suda bulunabilecek çoğu hastalığa neden olan mikroorganizmaları öldürmek için suyun nasıl kaynatılacağını ve dezenfekte edileceğini gösterir.

ÖNEMLİ:  Yakıt veya toksik kimyasallarla kirlenmiş suyu, kaynatma veya dezenfeksiyon yoluyla güvenli hale getirilemez. Suyunuzun yakıt veya zehirli kimyasallarla kirlenmiş olduğunu biliyorsanız veya bundan şüpheleniyorsanız, şişelenmiş su veya farklı bir su kaynağı kullanın.

Acil durumlarda, mümkünse şişelenmiş su kullanın; şişelenmiş su, içme ve diğer tüm kullanımlar için en güvenli seçimdir. Şişelenmiş su yoksa, aşağıdaki yöntemler suyunuzun içilmesi için güvenli hale getirmenize yardımcı olabilir.  

* Not: Bu yöntemler, suyunuzu güvenli hale getirmede en etkili olanın sırasına göre listelenmiştir.

1. Acil Durumda Suyu Kaynatma

Güvenli şişelenmiş suyunuz yoksa, içme suyunu güvenli hale getirmek için suyunuzu kaynatarak güvenli hale getirebilirsiniz . Kaynatma, virüsler, bakteriler ve parazitler dahil olmak üzere hastalığa neden olan organizmaları etkisiz hale getirmenin en kesin yoludur.

Kaynamış suyun buruk tadını iyileştirmek için bir kaptan diğerine döküp birkaç saat bekleterek iyileştirebilirsiniz; veya her bir litre kaynamış su için bir pıtık tuz ekleyerek suyun tadını dengeleyebilirsiniz.

Su bulanıksa:

1. Temiz bir bez, kağıt havlu veya kahve filtresinden süzün VEYA bulanıklığın dibe çökmesini bekleyin.
2. Temiz suyu boşaltın.
3. Berrak suyu 1 dakika boyunca kaynatın (1980 metrenin üzerindeki yüksekliklerde, üç dakika kaynatın).
4. Kaynamış suyu soğumaya bırakın.
5. Kaynamış suyu, temiz ve sterilize edilmiş kaplarda, ağzı sıkı kapalı şekilde saklayın.

Su berraksa:

1. Berrak suyu 1 dakika boyunca kaynatın (1980 metrenin üzerindeki yüksekliklerde, üç dakika kaynatın).
2. Kaynamış suyu soğumaya bırakın.
3. Kaynamış suyu, temiz ve sterilize edilmiş kaplarda, ağzı sıkı kapalı şekilde saklayın.

2. Acil Durumda Dezenfektanlar ile Suyu Temizleme

Güvenli şişelenmiş suyunuz yoksa ve kaynatmak mümkün değilse, kokusuz ev tipi klorlu ağartıcı gibi kimyasal bir dezenfektan kullanarak küçük miktarlarda filtrelenmiş ve çöktürülmüş suyu içmek için daha güvenli hale getirebilirsiniz.

Dezenfektanlar, çoğu zararlı veya hastalığa neden olan virüsleri ve bakterileri öldürebilir, ancak Cryptosporidium ve Giardia parazitleri gibi daha dirençli organizmaları kontrol etmede o kadar etkili değildir. Üreticinin talimatlarına doğru bir şekilde uyulursa klor dioksit tabletleri Cryptosporidium’a karşı etkili olabilir.

Su bir kimyasalla kirlenmişse, dezenfektan eklemek onu içilebilir hale getirmez.

Suyu kokusuz ev tipi sıvı klorlu ağartıcıyla dezenfekte etmek için:

Su bulanıksa:

1. Temiz bir bez, kağıt havlu veya kahve filtresinden süzün VEYA çökmesini bekleyin.
2. Temiz suyu boşaltın.
3. Çamaşır suyu etiketinde yazılı içme suyunu dezenfekte etmek için talimatları izleyin.
4. Gerekli talimatlar verilmemişse , sodyum hipoklorit yüzdesini bulmak için etiketin “Etkin Madde” bölümünü kontrol edin; ve aşağıdaki tablodaki bilgileri bir kılavuz olarak kullanın. Tipik olarak, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kokusuz ev tipi sıvı klorlu ağartıcı %5 ile %9 arasında sodyum hipoklorit olacaktır, ancak diğer ülkelerde konsantrasyonlar farklı olabilir. Aşağıdaki tabloyu kullanarak, bir ilaç damlası, çay kaşığı veya metrik ölçü (mililitre) kullanarak uygun miktarda çamaşır suyu ekleyin.
5. Karışımı iyice karıştırın.
6. Kullanmadan önce içmek için en az 30 dakika bekletin.
7. Dezenfekte edilmiş suyu temiz ve sterilize edilmiş kaplarda, ağzı sıkı kapalı şekilde saklayın.

Su berraksa:

1. Çamaşır suyu etiketinde yazılı içme suyunu dezenfekte etmek için talimatları izleyin.
2. Gerekli talimatlar verilmemişse , sodyum hipoklorit yüzdesini bulmak için etiketin “Etkin Madde” bölümünü kontrol edin; ve aşağıdaki tablodaki bilgileri bir kılavuz olarak kullanın. Tipik olarak, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki kokusuz ev tipi sıvı klorlu ağartıcı %5 ile %9 arasında sodyum hipoklorit olacaktır, ancak diğer ülkelerde konsantrasyonlar farklı olabilir. Aşağıdaki tabloyu kullanarak, bir ilaç damlası, çay kaşığı veya metrik ölçü (mililitre) kullanarak uygun miktarda çamaşır suyu ekleyin.
3. Karışımı iyice karıştırın.
4. Kullanmadan önce içmek için en az 30 dakika bekletin.
5. Dezenfekte edilmiş suyu temiz ve sterilize edilmiş kaplarda, ağzı sıkı kapalı şekilde saklayın.

Suyu, %5 – %9 konsantrasyonda sodyum hipoklorit içeren ağartıcıyla kullanmak için güvenli hale getirmek için (ABD’de en yaygın olanı). Su bulanık, renkli veya çok soğuksa, aşağıdaki listede verilen çamaşır suyu miktarının iki katını ekleyin.

1 LİTRE / LİTRE SU	1 GALON (4 LT) SU	5 GALON (19 LT) SU
Damlalık varsa: 2 damla çamaşır suyu ekleyin	Damlalık varsa: 8 damla çamaşır suyu ekleyin	Damlalık varsa: 40 damla çamaşır suyu ekleyin
Mililitre (mL) ölçen bir şeyiniz varsa: 0,1 mL çamaşır suyu ekleyin	Mililitre (mL) ölçen bir şeyiniz varsa: ½ mL çamaşır suyu ekleyin	Mililitre (mL) ölçen bir şeyiniz varsa: 2½ mL çamaşır suyu ekleyin
Ölçü kaşığınız varsa: Ölçülemeyecek kadar küçük miktar	Ölçü kaşığınız varsa: 1/8 çay kaşığından biraz daha az ekleyin	Ölçü kaşığınız varsa: Yarım çay kaşığı çamaşır suyu ekleyin

Suyu, %1 sodyum hipoklorit konsantrasyonuna sahip ağartıcıyla kullanmak için güvenli hale getirmek için (bu konsantrasyon ABD’de yaygın değildir, ancak diğer ülkelerde kullanılmaktadır). Su bulanık, renkli veya çok soğuksa, aşağıdaki listede verilen çamaşır suyu miktarının iki katını ekleyin.

1 LİTRE / LİTRE SU	1 GALON (4 LT) SU	5 GALON (19 LT) SU
Damlalık varsa: 10 damla çamaşır suyu ekleyin	Damlalık varsa: 40 damla çamaşır suyu ekleyin	Damlalık varsa: 200 damla çamaşır suyu ekleyin
Mililitre (ml) ölçen bir şeyiniz varsa: ½ mL çamaşır suyu ekleyin	Mililitre (ml) ölçen bir şeyiniz varsa: 2½ mL çamaşır suyu ekleyin	Mililitre (ml) ölçen bir şeyiniz varsa: 12½ mL çamaşır suyu ekleyin
Ölçü kaşığınız varsa: Yarım çay kaşığı çamaşır suyu ekleyin	Ölçü kaşığınız varsa: Yarım çay kaşığı çamaşır suyu ekleyin	Ölçü kaşığınız varsa: 2½ çay kaşığı çamaşır suyu ekleyin

Klor Dioksit Tabletleri suyu dezenfekte etmek için kullanılabilir ve diğer ülkelerde olduğu gibi kampçılar ve yürüyüşçüler arasında popülerdir. Farklı boyutlarda mevcuttur ve belirli miktarlarda suyu arıtmak için yapılmıştır. Suyu tabletlerle dezenfekte etmek için:

• Üreticinin etiket üzerindeki veya paketteki talimatlarını izleyin.
• Üreticinin talimatlarına doğru bir şekilde uyulursa klor dioksit tabletleri Cryptosporidium’a karşı etkili olabilir .
• İyot ve iyot içeren tabletler (tetraglisin hidroperiodid) veya klor tabletleri Cryptosporidium’a karşı etkili değildir. İyotla dezenfekte edilmiş su, hamile kadınlar, tiroid sorunları olan kişiler, iyota aşırı duyarlılığı olduğu bilinen kişiler veya bir seferde birkaç haftadan fazla sürekli kullanım için ÖNERİLMEZ .

3. Filtreler

Birçok taşınabilir su filtresi, Cryptosporidium ve Giardia gibi hastalığa neden olan parazitleri içme suyundan çıkarabilir.
Taşınabilir bir su filtresi seçiyorsanız:

• Parazitleri ( Giardia ve Cryptosporidium gibi) gidermek için yeterince küçük bir filtre gözenek boyutuna sahip olanı ve NSF onaylı olanları seçmeye çalışın. Taşınabilir su filtrelerinin çoğu bakteri veya virüsleri ortadan kaldırmaz.

• Kullanmayı planladığınız su filtresi için üreticinin talimatlarını dikkatlice okuyun ve uygulayın.
• Filtrelemeden sonra, virüsleri ve kalan bakterileri öldürmek için filtrelenmiş suya iyot, klor veya klor dioksit gibi bir dezenfektan ekleyin.

Hali hazırda evinizde kapsamlı bir arıtma cihazı varsa örneğin RO (Reverse Osmosis) bu sistem kirlenmiş şebeke suyundaki klor, bakteri, zehirli ilaç, asbest, ağır metal , organik ve inorganik maddeleri sudan uzaklaştırmak kaydıyla suyunuzu saf hale getirerek güvenli içme suyuna dönüştürebilir. NSF onaylı su arıtma cihazı satın almak için bakınız.

Kaynak: CDC Making Water Safe in an Emergency | Water, Sanitation, & Hygiene-related Emergencies & and Outbreaks | Healthy Water | CDC – EPA Emergency Disinfection of Drinking Water | Ground Water and Drinking Water | US EPA