4 Su Güvenlik Planları

Bir içme suyu kaynağının güvenliğini sürekli olarak sağlamanın en etkili yolu, su kaynağının havzasından tüketiciye kadar tüm adımları kapsayan kapsamlı bir risk değerlendirmesi ve risk yönetimi yaklaşımı kullanmaktır. Bu Kılavuzlarda, bu tür yaklaşımlar su güvenlik planları (WSP) olarak adlandırılır. WSP yaklaşımı, uzun zamandır içme suyuna uygulanan yönetim uygulamalarını düzenlemek ve sistematize etmek ve bu uygulamaların içme suyu kalitesinin yönetimine uygulanabilirliğini sağlamak için geliştirilmiştir. WSP’ler, tüm su temin sistemini ve işletmesini içeren ve kapsayan, sanitasyon araştırmaları ve savunmasızlık değerlendirmeleri kavramının bir evrimini temsil eder. WSP yaklaşımı, diğer risk yönetimi yaklaşımlarından, özellikle çoklu bariyer yaklaşımı ve tehlike değerlendirmesi ve kritik kontrol noktaları (gıda endüstrisinde kullanılanlar gibi) gibi birçok ilke ve kavramdan yararlanır.

Bu bölüm, WSP’lerin temel ilkelerine odaklanır ve bunların pratikte uygulanması için kapsamlı bir rehber değildir. WSP’nin nasıl geliştirileceği ve uygulanacağı hakkındaki pratik bilgiler, destekleyici belgeler olan Su güvenlik planı kılavuzu ve Küçük topluluk su temini için su güvenlik planlaması (Ek 1) adresinde yer almaktadır. Eşitlikçi su güvenlik planlaması rehberi (Ek 1), WSP’ler aracılığıyla yapılan iyileştirmelerin tüm kullanıcıların yararına olmasını sağlamak için bilgi sağlar.

WSP’lerin karmaşıklığı, duruma uygun olarak değişir. Çoğu durumda, oldukça basit olacaklar ve belirli içme suyu temin sistemi için tanımlanan temel tehlikelere odaklanacaklar. Aşağıdaki metinde verilen çok çeşitli kontrol önlemi örneği, bunların hepsinin her durumda uygun olduğunu ima etmez. WSP’ler tercihen bireysel içme suyu sistemleri için geliştirilmelidir. Daha küçük sistemler için, yasal bir kurum veya akredite üçüncü taraf kuruluş tarafından genel WSP’ler geliştirilmesi mümkün olabilir. Bu durumlarda, ev suyu depolama, taşıma ve kullanımına ilişkin rehberlik de gerekli olabilir. Ev suyu ile ilgili planlar, bir hijyen eğitim programına ve hanelere su güvenliğini sağlama konusunda tavsiyelerde bulunulmasına bağlanmalıdır.

Bir Su Güvenlik Planı (WSP), içme suyunun güvenliliğini sağlamak için içme suyu tedarikçisinin sorumluluğunda olan üç temel bileşenden oluşur.

Bunlar:

Sistem değerlendirmesi: Bu değerlendirme, içme suyu sisteminin tüm bileşenlerini kapsamlı bir şekilde inceler ve potansiyel tehlikeleri belirler.

Etkin operasyonel izleme: Bu izleme, sistemin performansını sürekli olarak takip eder ve herhangi bir güvenlik sorununun erken tespit edilmesini sağlar.

Yönetim ve iletişim: Bu bileşen, riskleri yönetmek, gerekli önlemleri almak ve durumu paydaşlarla iletmek için kapsamlı bir planlama ve uygulama sistemini içerir.

Bir WSP’nin, sağlık temelli hedefler (bkz. 3. bölüm) tarafından yönlendirilen ve içme suyu temin izleme (bkz. 5. bölüm) yoluyla denetlenen üç temel bileşeni vardır:

1. Sistem değerlendirmesi: Bu, içme suyu temin zincirinin (tüketim noktasına kadar) bir bütün olarak, tanımlanan hedefleri karşılayan bir kalitede su sağlayıp sağlayamayacağını belirlemek için yapılır. Bu, yeni sistemlerin tasarım kriterilerinin değerlendirilmesini de içerir.
2. Kontrol önlemlerinin belirlenmesi: Bu, bir içme suyu sistemindeki tanımlanan riskleri topluca kontrol edecek ve sağlık temelli hedeflerin karşılanmasını sağlayacak kontrol önlemlerini belirler. Belirlenen her kontrol önlemi için, gerekli performanstan herhangi bir sapmanın zamanında hızlı bir şekilde tespit edilmesini sağlayacak uygun bir operasyonel izleme yöntemi tanımlanmalıdır.
3. Yönetim ve iletişim planları: Bu, normal operasyon veya olay koşulları sırasında yapılacak eylemleri tanımlayan ve sistem değerlendirmesini belgeleyen, yükseltme ve iyileştirme planlamayı, izleme ve iletişim planlarını ve destekleyici programları içeren planlardır.

Bir WSP’nin iyi içme suyu temini uygulamasının sağlanmasındaki temel hedefleri şunlardır:

• Kaynak sularının kirlenmesinin önlenmesi veya en aza indirilmesi;
• Arıtma işlemleri yoluyla kirliliğin azaltılması veya giderilmesi;
• Depolama, dağıtım ve içme suyunun taşınması sırasında kirlenmenin önlenmesi.

Bu hedefler, büyük borulu içme suyu kaynakları, küçük topluluk kaynakları (bkz. bölüm 1.2.6) ve ev sistemleri için eşit derecede geçerlidir ve aşağıdakiler yoluyla gerçekleştirilir:

• Belirli sistemin ve su kalite hedeflerini karşılayan su temin etme yeteneğinin anlaşılmasının geliştirilmesi;
• Potansiyel kirlenme kaynaklarının ve bunların nasıl kontrol edilebileceğinin belirlenmesi;
• Su sistemindeki tehlikeleri kontrol etmek için kullanılan kontrol önlemlerinin doğrulanması;
• Su sistemindeki kontrol önlemlerinin operasyonel izleme için bir sistemin uygulanması;
• Güvenli suyun sürekli olarak temin edilmesini sağlamak için zamanında düzeltici önlemler;
• WSP’nin doğru uygulandığından ve ilgili ulusal, bölgesel ve yerel su kalite standartlarını veya hedeflerini karşılamak için gereken performansı elde ettiğinden emin olmak için içme suyu kalitesinin doğrulanması.

WSP’ler, içme suyu tedarikçisinin su teminini güvenli bir şekilde yönetmesi için güçlü bir araçtır. Ayrıca kamu sağlık yetkilileri tarafından yapılan gözetime de yardımcı olurlar. WSP’leri uygulayan su tedarikçileri için temel faydalar şunlardır:

• “Özenli davranış” gösterilmesi;
• Uyumun iyileştirilmesi;
• Mevcut operasyonel prosedürlerin akılcı hale getirilmesi ve belgelendirilmesi, verimlilikte kazanç, performansın iyileştirilmesi ve olaylara daha hızlı müdahale ile sonuçlanır;
• Riske değerlendirmeye dayalı olarak uzun vadeli sermaye yatırımları için daha hedefli ve gerekçeli hale getirmek;
• Mevcut personel bilgisinin daha iyi yönetilmesi ve personel için kritik beceri boşluklarının tespiti;
• Paydaş ilişkilerinin iyileştirilmesi.

Su güvenlik planları (WSP’ler), içme suyu güvenliğinin sağlanmasında kritik bir öneme sahiptir. Bu kapsamlı yaklaşım, su tedarikçileri ve düzenleyicilerin karşı karşıya olduğu iklim değişiklikleri ve aşırı hava olayları gibi zorlukların yönetimi için etkili bir araçtır.

WSP’lerin temel hedefleri şunları içerir:

• Kaynak suyu kirliliğinin önlenmesi veya en aza indirilmesi.
• Arıtma yoluyla kirliliğin azaltılması veya giderilmesi.
• Depolama, dağıtım ve içme suyu kullanımında kirlenmenin önlenmesi.

Bu hedefler, farklı büyüklükteki tüm içme suyu sistemleri için geçerlidir ve WSP aracılığıyla sistematik bir şekilde ele alınır. WSP’ler, su güvenliği için kritik öneme sahip üç ana bileşene sahiptir:

1. Sistem değerlendirmesi: Sistemin içme suyu kalitesi hedeflerini karşılayıp karşılamayacağını belirlemek için yapılır.
2. Kontrol önlemlerinin belirlenmesi: Tehlikeleri kontrol etmek ve su kalitesi hedeflerini karşılamak için gerekli önlemleri belirler.
3. Yönetim ve iletişim planları: Sistemin güvenli bir şekilde işletilmesi ve su kalitesinin izlenmesi için gerekli planları içerir.

WSP’lerin uygulanmasında bazı zorluklar vardır:

• Yanlış algılar: Bazıları, tek bir standart yöntemin izlenmesi gerektiğini veya WSP adımlarının kaynaktan musluğa risklerin yönetildiği belirli bir sırayla üstlenilmesi gerektiğini düşünmektedir.
• Dış uzmanlık bağımlılığı: Bazı su tedarikçileri, WSP geliştirmek için her zaman dış uzmanlığa ihtiyaç duyduklarını düşünmektedirler.
• Mevcut uygulamaların göz ardı edilmesi: WSP’lerin, mevcut iyi uygulamaları göz ardı etmemesi, onları temel alarak geliştirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
• Karmaşıklık algısı: WSP’lerin karmaşık ve küçük sistemler için uygun olmadığı inanışı yaygındır.

Ancak, bu zorluklar WSP’lerin önemini azaltmaz:

• WSP’ler, su kalitesi hedeflerine ulaşmak için gerekli adımları içerirken, aynı zamanda esnek bir yaklaşımdır. Mevcut uygulamalara ve su tedarikçisinin organizasyon yapısına uyum sağlanmalıdır.
• WSP, özellikle su tedarikçisinin havzayı yönetmediği durumlarda, kaynak suyu havzası ile ilgili tehlikeleri ve riskleri tanımlamak için hayati bir adımdır.
• Mevcut arıtma işleminin optimize edilmesi, tehlikelerin içme suyuna ulaşmasını önleyen kritik bir bariyerdir. Diğer tehlikeler tespit edilse bile, ıslahın zaman alabileceği ve bu durumun WSP’nin başlatılmasını geciktirmemesi gerektiği unutulmamalıdır.
• Dağıtım sisteminin sağlam ve uygun şekilde yönetildiğinin teyit edilmesi, su tedarikçisinin kontrolü altında olan hayati bir adımdır.

WSP’ler, içme suyu güvenliğinin sağlanmasında kritik bir öneme sahiptir. Bu kapsamlı yaklaşım, mevcut iyi uygulamaları temel alır ve onları geliştirir. Bir WSP’nin yürürlüğe konması, su tedarikçileri, düzenleyiciler ve toplulukların iş birliğiyle gerçekleşir.

WSP’lerin Mevcut Uygulamalarla Entegrasyonu:

• WSP’nin birçok prosedürü, sistemin belgelendirilmesi ve her bir arıtma işlemi ve dağıtım sisteminin işletmesi için standart operasyonel prosedürlerin oluşturulması gibi, zaten içme suyu temininde normal iyi uygulamalardır. Bu nedenle, WSP mevcut uygulamaları temel almalı ve onları iyileştirmelidir.
• WSP’ler, halihazırda yürütülen mevcut programlarla rekabet eden bir girişim olarak görülmemelidir. Örneğin, asıl olarak su miktarı sorununu ele alsa da, gelir dışı su (örneğin, kaçak) ile ilgilenen bir program da WSP’nin bir parçasıdır. Gelir dışı su programı, aralıklı tedarik ve düşük su basıncı gibi sorunları ele alır; bunların her ikisi de dağıtım sistemindeki içme suyunun kirlenmesine katkıda bulunur.
• WSP’nin tamamen kurulmasının hemen mümkün olmayacağı kabul edilmektedir. Ancak, sistemin haritası çıkarılması, tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin değerlendirilmesi, eylemlere öncelik verme ve kaynaklar kullanılabilir hale geldikçe sürekli iyileştirme için gereklilikleri belirleme için bir çerçeve sağlayacaktır. Ayrıca, kaynak tahsisini ve yatırımı belirlemede ve savunmada yardımcı olacaklar, böylece en büyük faydayı sağlayacak şekilde hedeflenebileceklerdir.
• Bazı ülkelerde, düzenleyici sistem oldukça karmaşıktır. WSP’lerin ve güvenli içme suyunun temininin hayati bir bileşeni, çevre otoriteleri dahil olmak üzere düzenleyiciler arasında ve düzenleyiciler veya yetkililer ile su tedarikçileri arasında uygun iletişim ve bilgi alışverişidir. Bu, özellikle kaynakların optimize edilmesi gerekiyorsa önemlidir. Paylaşılan bilgiler, tüm taraflar için tasarrufa yol açabilirken, içme suyu temininin iyileştirilmesini sağlar.
• Küçük su temin sistemleri, kısmen insan, teknik ve finansal kaynakların sınırlı olması nedeniyle birçok ülke için önemli bir zorluktur. WSP’lerin tanıtılması, bu tür tedarikleri korumak ve geliştirmek için alınabilecek basit ve ekonomik adımları belirlemeye yardımcı olur. Sağlık yetkililerinin, yerel topluluğa güvenli içme suyunun önemini vurgulaması ve operatörün topluluk içindeki rolünün statüsünü yükseltmesi önemlidir. Ayrıca, ilgili yetkililerin, operatörlerin WSP uygulaması konusunda tavsiye ve yardım alabilecekleri bir kaynak veya irtibat noktası sağlamaları faydalı olacaktır.

WSP’ler, içme suyu güvenliğini sağlamak için kapsamlı ve etkili bir araçtır. Mevcut iyi uygulamalara dayanarak, sistematik bir yaklaşımla, sürekli iyileştirme ve kaynakların optimize edilmesini sağlayabilir. WSP’lerin uygulanması, su tedarikçileri, düzenleyiciler ve toplulukların iş birliği ile mümkün olduğunca verimli bir şekilde yürütülmelidir.

• 4.1 Sistem Değerlendirmesi ve Tasarımı
• 4.2 Operasyonel İzleme ve Kontrolün Sürdürülmesi
• 4.3 Doğrulama
• 4.4 Borulu dağıtım sistemleri için yönetim prosedürleri
• 4.5 Toplumsal ve Evsel Su Temin Sistemlerinin Yönetimi
• 4.6 Dokümantasyon ve İletişim
• 4.7 Planlı Gözden Geçirme

Kısaltmaların İngilizce ve Türkçe Anlamları

• 2,4-D: 2,4-dichlorophenoxyacetic acid – 2,4-D: 2,4-diklorofenoksiasetik asit
• 2,4-DB: 2,4-dichlorophenoxybutyric acid – 2,4-DB: 2,4-diklorofenoksibutirik asit
• 2,4-DP: dichlorprop – 2,4-DP: diklorprop
• 2,4,5-T: 2,4,5-trichlorophenoxyacetic acid – 2,4,5-T: 2,4,5-triklorofenoksiasetik asit
• 2,4,5-TP: 2,4,5-trichlorophenoxy propionic acid; fenoprop – 2,4,5-TP: 2,4,5-triklorofenoksi propiyonik asit; fenoprop
• AAS: atomic absorption spectrometry – AAS: atomik absorpsiyon spektrometresi
• Absor: absorptiometry – Absor: absorpsiyometri
• ADI: acceptable daily intake – ADI: kabul edilebilir günlük alım miktarı
• AES: atomic emission spectrometry – AES: atomik emisyon spektrometresi
• AIDS: acquired immunodeficiency syndrome – AIDS: Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu
• AMPA: aminomethylphosphonic acid – AMPA: aminometilfosfonik asit
• ARfD: acute reference dose – ARfD: akut referans dozu
• ATX: anatoxin – ATX: anatoksin
• BDCM: bromodichloromethane – BDCM: bromodiklorometan
• BMD: benchmark dose – BMD: referans dozu
• BMDL: lower confidence limit on the benchmark dose – BMDL: kıyaslama dozunda daha düşük güven sınırı
• BMDLx: lower 95% confidence limit on the benchmark dose for an x% response – BMDLx: %x yanıt için referans dozda %95’lik daha düşük güven sınırı
• BTEX: benzene, toluene, ethylbenzene and xylenes – BTEX: benzen, toluen, etilbenzen ve ksilenler
• Bti: Bacillus thuringiensis israelensis – Bti: Bacillus thuringiensis israelensis
• bw: body weight – bw: vücut ağırlığı
• CAS: Chemical Abstracts Service – CAS: Kimyasal Özetler Hizmeti
• Col: colorimetry – Col: kolorimetri
• CPVC: chlorinated polyvinyl chloride – CPVC: klorlu polivinil klorür
• CSAF: chemical-specific adjustment factor – CSAF: kimyasala özgü ayarlama faktörü
• Ct: product of disinfectant concentration and contact time – Ct: dezenfektan konsantrasyonunun ve temas süresinin çarpımı
• CYN: cylindrospermopsin – CYN: silindirdrospermopsin
• DAEC: diffusely adherent E. coli – DAEC: yaygın olarak yapışan E. coli
• DALY: disability-adjusted life year – DALY: engelliliğe göre ayarlanmış yaşam yılı
• DBCM: dibromochloromethane – DBCM: dibromoklorometan
• DBCP: 1,2-dibromo-3-chloropropane – DBCP: 1,2-dibromo-3-kloropropan
• DBP: disinfection by-product – DBP: dezenfeksiyon yan ürünü
• DCA: dichloroacetic acid – DCA: dikloroasetik asit
• DCB: dichlorobenzene – DCB: diklorobenzen
• DCP: dichloropropane – DCP: dikloropropan
• DDT: dichlorodiphenyltrichloroethane – DDT: diklorodifeniltrikloroetan
• DEHA: di(2-ethylhexyl)adipate – DEHA: di(2-etilheksil)adipat
• DEHP: di(2-ethylhexyl)phthalate – DEHP: di(2-etilheksil)ftalat
• DNA: deoxyribonucleic acid – DNA: deoksiribonükleik asit
• DPD: N,N-diethyl-1,4-phenylenediamine sulfate – DPD: N,N-dietil-1,4-fenilendiamin sülfat
• EAAS: electrothermal atomic absorption spectrometry – EAAS: elektrotermal atomik absorpsiyon spektrometrisi
• EAEC: enteroaggregative E. coli – EAEC: enteroagregatif E. coli
• ECD: electron capture detector – ECD: elektron yakalama dedektörü
• EDTA: ethylenediaminetetraacetic acid; edetic acid – EDTA: etilendiamintetraasetik asit; edetik asit
• EHEC: enterohaemorrhagic E. coli – EHEC: enterohemorajik E. coli
• EIEC: enteroinvasive E. coli – EIEC: enteroinvazif E. coli
• ELISA: enzyme-linked immunosorbent assay – ELISA: enzime bağlı immünosorbent tahlili
• EPEC: enteropathogenic E. coli – EPEC: enteropatojenik E. coli
• ETEC: enterotoxigenic E. coli – ETEC: enterotoksijenik E. coli
• F₀: parental generation – F₀: ebeveyn nesli
• F₁: first filial generation – F₁: ilk evlat nesli
• FAAS: flame atomic absorption spectrometry – FAAS: alevli atomik absorpsiyon spektrometresi
• FAO: Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü
• FD: fluorescence detector – FD: floresans dedektörü
• FID: flame ionization detector – FID: alev iyonizasyon dedektörü
• FPD: flame photodiode detector – FPD: alev fotodiyot dedektörü
• GAC: granular activated carbon – GAC: granüler aktif karbon
• GC: gas chromatography – GC: gaz kromatografisi
• GL: guidance level (used for radionuclides in drinking-water) – GL: kılavuz seviyesi (içme suyundaki radyonüklidler için kullanılır)
• GV: guideline value – GV: kılavuz değer
• HAA: haloacetic acid – HAA: haloasetik asit
• HAV: hepatitis A virus – HAV: hepatit A virüsü
• HCB: hexachlorobenzene – HCB: heksaklorobenzen
• HCBD: hexachlorobutadiene – HCBD: hekzaklorobutadien
• HCH: hexachlorocyclohexane – HCH: hekzaklorosikloheksan
• HEV: hepatitis E virus – HEV: hepatit E virüsü
• HIV: human immunodeficiency virus – HIV: insan bağışıklık yetersizliği virüsü
• HPC: heterotrophic plate count – HPC: heterotrofik plaka sayısı
• HPLC: high-performance liquid chromatography – HPLC: yüksek performanslı sıvı kromatografisi
• IARC: International Agency for Research on Cancer – IARC: Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı
• IC: ion chromatography – IC: iyon kromatografisi
• ICP: inductively coupled plasma – ICP: indüktif olarak eşleşmiş plazma
• ICRP: International Commission on Radiological Protection – ICRP: Uluslararası Radyolojik Koruma Komisyonu
• IDC: individual dose criterion – IDC: bireysel doz kriteri
• IPCS: International Programme on Chemical Safety – IPCS: Uluslararası Kimyasal Güvenlik Programı
• IQ: intelligence quotient – IQ: zeka bölümü
• ISO: International Organization for Standardization – ISO: Uluslararası Standardizasyon Örgütü
• JECFA: Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives – JECFA: Gıda Katkı Maddeleri Ortak FAO/WHO Uzman Komitesi
• JMPR: Joint FAO/WHO Meeting on Pesticide Residues – JMPR: Pestisit Kalıntılarına İlişkin FAO/WHO Ortak Toplantısı
• LC: liquid chromatography – LC: sıvı kromatografisi
• LOAEL: lowest-observed-adverse-effect level – LOAEL: gözlemlenen en düşük yan etki düzeyi
• LRV: log₁₀ reduction value – LRV: log₁₀ azaltma değeri
• MC: microcystin – MC: mikrosistin
• MCB: monochlorobenzene – MCB: monoklorobenzen
• MCPA: 4-(2-methyl-4-chlorophenoxy)acetic acid – MCPA: 4-(2-metil-4-klorofenoksi)asetik asit
• MCPB: 2,4-MCPB; 4-(4-chloro-o-tolyloxy)butyric acid; 4-(4-chloro2 methylphenoxy)butanoic acid – MCPB: 2,4-MCPB; 4-(4-kloro-o-toliloksi)bütirik asit; 4-(4-kloro2 metilfenoksi)bütanoik asit
• MCPP: 2(2-methyl-chlorophenoxy) propionic acid; mecoprop – MCPP: 2(2-metil-klorofenoksi) propiyonik asit; mekoprop
• MDL: method detection limit – MDL: yöntem tespit limiti
• MMT: methylcyclopentadienyl manganese tricarbonyl – MMT: metilsiklopentadienil manganez trikarbonil
• MS: mass spectrometry – MS: kütle spektrometresi
• MS/MS: tandem mass spectrometry – MS/MS: tandem kütle spektrometresi
• MTBE: methyl tertiary-butyl ether – MTBE: metil üçüncül-bütil eter
• MX: 3-chloro-4-dichloromethyl-5-hydroxy-2(5H)-furanone – MX: 3-kloro-4-diklorometil-5-hidroksi-2(5H)-furanon
• NDMA N-nitrosodimethylamine – NDMA N-nitrosodimetilamin
• NOAEL: no-observed-adverse-effect level – NOAEL: advers etkinin gözlemlenmediği düzey
• NOEL: no-observed-effect level – NOEL: etki gözlemlenmeyen düzey
• NTA: nitrilotriacetic acid – NTA: nitrilotriasetik asit
• NTP: National Toxicology Program (USA) – NTP: Ulusal Toksikoloji Programı (ABD)
• NTU: nephelometric turbidity unit – NTU: nefelometrik bulanıklık birimi
• PAC: powdered activated carbon – PAC: toz aktif karbon
• PAH: polynuclear aromatic hydrocarbon – PAH: polinükleer aromatik hidrokarbon
• PCE: tetrachloroethene – PCE: tetrakloroeten
• PCP: pentachlorophenol – PCP: pentaklorofenol
• PCR: polymerase chain reaction – PCR: polimeraz zincir reaksiyonu
• PD: photoionization detector – PD: fotoiyonizasyon dedektörü
• PDA: photodiode array – PDA: fotodiyot dizisi
• PMTDI: provisional maximum tolerable daily intake – PMTDI: geçici maksimum tolere edilebilir günlük alım miktarı
• PPA: protein phosphatase assay – PPA: protein fosfataz tahlili
• PT: purge and trap – PT: arındır ve tuzağa düşür
• PTDI: provisional tolerable daily intake – PTDI: geçici tolere edilebilir günlük alım
• PTMI: provisional tolerable monthly intake – PTMI: geçici tolere edilebilir aylık alım
• PTWI: provisional tolerable weekly intake – PTWI: geçici tolere edilebilir haftalık alım
• PVC: polyvinyl chloride – PVC: polivinil klorür
• QMRA: quantitative microbial risk assessment – QMRA: niceliksel mikrobiyal risk değerlendirmesi
• RNA: ribonucleic acid – RNA: ribonükleik asit
• SI: Système international d’unités (International System of Units) – SI: Système uluslararası d’unités (Uluslararası Birim Sistemi)
• SODIS: solar water disinfection – SODIS: güneş enerjisiyle su dezenfeksiyonu
• STX: saxitoxin – STX: saksitoksin
• sp.: species (singular) – sp.: türler (tekil)
• spp.: species (plural) – spp.: türler (çoğul)
• subsp.: subspecies (singular) – subsp.: alt tür (tekil)
• TBA: terbuthylazine – TBA: terbutilazin
• TCB: trichlorobenzene – TCB: triklorobenzen
• TCE: trichloroethene – TCE: trikloroeten
• TCU: true colour unit – TCU: gerçek renk birimi
• TD₀₅: tumorigenic dose05 , the dose associated with a 5% excess incidence of tumours in experimental animal studies – TD₀₅: tümörijenik doz₀₅, deneysel hayvan çalışmalarında tümör vakalarının %5 fazla olmasıyla ilişkili doz
• TDI: tolerable daily intake – TDI: tolere edilebilir günlük alım miktarı
• TDS: total dissolved solids – TDS: toplam çözünmüş katılar
• THM: trihalomethane – THM: trihalometan
• TID: thermal ionization detector; total indicative dose – TID: termal iyonizasyon dedektörü; toplam gösterge dozu
• UF: uncertainty factor – UF: belirsizlik faktörü
• UN: United Nations – BM: Birleşmiş Milletler
• UNICEF: United Nations Children’s Fund – UNICEF: Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu
• UNSCEAR: United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation – UNSCEAR: Birleşmiş Milletler Atomik Radyasyonun Etkileri Bilimsel Komitesi
• USA: United States of America – ABD: Amerika Birleşik Devletleri
• UV: ultraviolet – UV: ultraviyole
• UVPAD: ultraviolet photodiode array detector – UVPAD: ultraviyole fotodiyot dizisi dedektörü
• WHO: World Health Organization – DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü
• WHOPES: World Health Organization Pesticide Evaluation Scheme – WHOPES: Dünya Sağlık Örgütü Pestisit Değerlendirme Planı
• WSP: water safety plan – WSP: su güvenliği planı
• YLD: years of healthy life lost in states of less than full health (i.e. years lived with a disability) – YLD: Sağlığın tam olmadığı durumlarda kaybedilen sağlıklı yaşam yılları (yani engellilikle geçirilen yıllar)
• YLL: years of life lost by premature mortality – YLL: Erken ölüm nedeniyle kaybedilen yaşam yılları