3.1 Sağlık Temelli Hedeflerin Belirlenmesi

Sağlık temelli hedeflerin kullanımı, her gelişmişlik düzeyindeki ülkede geçerlidir. Etkili sağlık koruma ve iyileştirme sağlamak için, hedeflerin gerçekçi, ölçülebilir, bilimsel verilere dayalı, yerel koşullara (ekonomik, çevresel, sosyal ve kültürel koşullar dahil) ve finansal, teknik ve kurumsal kaynaklara uygun olması gerekir. Sağlık temelli hedefler, kamu sağlığı durumunu ve eğilimleri ve içme suyunun bulaşıcı hastalıkların bulaşmasına ve bireysel ortamlarda ve genel sağlık yönetimi içinde genel olarak tehlikeli kimyasallara maruziyete katkısını dikkate alarak genel bir kamu sağlığı politikasının bir parçası olmalıdır.

Su, mikrobiyal, kimyasal veya radyolojik tehlikelerin bir kaynağı olsa da tek kaynak değildir. Hedefler belirlenirken, gıda, hava, kişisel temas ve tüketici ürünleri ile birlikte kötü sanitasyon ve kişisel hijyen gibi diğer kaynaklar da dikkate alınmalıdır. Çoklu maruz kalma yollarından kaynaklanan hastalık yükü çok yüksek olduğunda, içme suyu için katı hedefler belirlemenin sınırlı bir değeri vardır. Örneğin, içme suyu bu kimyasala toplam maruziyetin yalnızca küçük bir kısmını sağlıyorsa, bir kimyasal tehlike için katı bir hedef belirlemenin sınırlı bir değeri vardır. Bu tür hedefleri karşılamanın maliyeti, gereksiz yere fonları diğer, daha acil sağlık müdahalelerinden uzaklaştırabilir ve tüm maruz kalma kaynaklarından çevresel tehlikelere yönelik risk seviyelerini genel olarak düşürme konusundaki kamu sağlığı hedefiyle uyumlu değildir (Prüss-Ustün et al., 2016; WHO, 2019).

Önerilen müdahalenin genel hastalık oranları üzerindeki etkisini de hesaba katmak önemlidir. Bazı patojenler ve ilişkili hastalıkları için, su kalitesi müdahaleleri etkisiz olabilir ve bu nedenle haklı çıkarılmayabilir. Bu, diğer maruz kalma yollarının baskın olduğu durumlarda olabilir. Diğerleri için, uzun yıllara dayanan deneyimler, tifo ve dizanteri gibi su kaynaklı hastalıkların kontrolünde içme suyu teminini ve kalite yönetimini iyileştirmenin etkinliğini göstermiştir.

Suyun güvenli olup olmadığı veya belirli koşullar altında tolere edilebilir bir hastalık yükünün ne olduğu gibi kararlar, tüm toplumun oynaması gereken bir rol içerir. Sağlık temelli hedeflerin uygulanmasından elde edilecek faydanın maliyeti haklı çıkarıp çıkarmaması ise her ülkenin kendi kararına bırakılmıştır.

Tablo 3.1: Sağlık Temelli Hedeflerin Faydaları

Sağlık temelli hedeflere ulaşmak, sanitasyon, atık bertaraf, kişisel hijyen ve hem kişisel tehlike maruziyetini hem de kişisel aktivitenin su kaynakları üzerindeki etkilerini azaltmanın yolları hakkında halk eğitimini iyileştirme girişimleri de dahil olmak üzere daha geniş bir kamu sağlığı politikası bağlamında değerlendirilmelidir. Geliştirilmiş kamu sağlığı, azalan patojen taşıyıcılığı ve azalan insan etkileri, içme suyu güvenliğine katkıda bulunur (Howard et al., 2002).

Kamu sağlığı önceliklendirmesi, normal olarak, olası müdahalelerin maliyetlerini ve etkilerini hesaba katarak hastalığın ana etkenlerinin öncelikli olarak ele alınması gerektiğini gösterir. Ancak, bu, eğer büyük hedeflerden uzaklaşmazlarsa, az maliyetle kolayca gerçekleştirilebilirlerse daha küçük hedefleri görmezden gelmek anlamına gelmez.

Sağlık temelli hedeflerin formüle edilmesi, uygulanması, iletilmesi ve değerlendirilmesi süreçleri, içme suyu kalitesinin genel önleyici yönetimine faydalar sağlar. Bu faydalar Tablo 3.1’de özetlenmiştir.