Türkiye’de iklim izleme çalışmaları Osmanlı İmparatorluğu döneminde 1866-1894 yılları arasında faaliyet gösteren İmparatorluk Gözlemevi ile başlamış, ayrıca 1866-1886 yılları arasında Üsküdar İngiliz mezarlığında yapılan bazı ölçümler bulunmaktadır. 1896-1914 yıllarında ise Halkalı Ziraat Mektebi’nde bazı ölçümler yapılmış ve bu kayıtlar Meteoroloji Müzesinde sergilenmektedir.
Dünya Savaşı sırasında 1914-1918 yılları arasında Almanların yaptığı bazı rasat kayıtları ve analizler “DieTemperaturverhaltnisse der Turkei” isimli kitapta toplanmıştır. Cumhuriyet döneminde 1937 yılına kadar gözlemlerden sorumlu kuruluş Kandilli Rasathanesi iken 1937 yılında Atatürk’ün onayı ile Meteoroloji Genel Müdürlüğü kurulmuş ve o tarihten bugüne kadar iklim izleme çalışmaları yapan tek yetkili kuruluş olmuştur.
Cumhuriyet Döneminde Macar Meteorolog Antal Rethly (1879-1975) Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında Türk Hükümeti tarafından ülkede meteoroloji ağının düzenlenmesi için 1925-1927 yılları arasını kapsayan bir sözleşme ile Türkiye’ye davet edilmiştir. Antal Rethly, Ankara’da Meteoroloji Enstitüsünü kurmuştur. Gözlem istasyonları oluşturmak için Anadolu gezisine çıkmış, hemen hemen bütün Anadolu’yu dolaşmıştır.
Bu yolculukları sırasında gözlem istasyonlarının yanı sıra, gittiği yerlerin bitki örtüsü, toprak yapısı ve su kaynaklarını da yakından incelemiş, Anadolu’nun zengin kültürünü yakından tanımıştır. Bu çalışmalarının yanı sıra meteorolojiye ait gözlem sonuçlarını yayımlamıştır. Atatürk’ün isteği üzerine 1927 yılında Ankara’nın havası hakkında bir rapor hazırlamıştır.
Ülkesinde ve dünya çapında tanınmış bir bilim adamı olan Antal Rethly, iki yıllık Türkiye ikametgâhı sırasında Türk meteorolojisine çok önemli hizmetler yaparak Türk meteorolojisinin gelişmesine katkıda bulunmuştur (Çolak, 2009, URL 6). Meteorolojik Veri Tabanı’nda 1926 yılından bu yana çeşitli istasyonların verileri bulunmakta ve bu veriler iklim izleme amacı ile kullanılmaktadır. Buna göre Türkiye’nin kalite kontrolünden geçmiş verileri ile üretilen sıcaklık ve yağış verilerinden aşağıdaki zaman serileri üretilmiştir.
Yorum yap