Sucul Yaşam

Su insan, hayvan ve bitkilerin yaşayabilmesi için vazgeçilmez temel maddelerdendir. Gerek yıkanma gerekse ev işlerinin yapılmasında da büyük miktarda suya gereksinimimiz vardır. Gelişmiş toplumlarda bireyler sürekli sıcak ve soğuk su sağlanmasını zorurnlu bir gereksinim olarak kabul etmekte, çok büyük miktarda su ve enerjji bu amaçla tüketilmektedir. Aydınlanma için enerji, binalarımızı ısıtma, bitkilerin sulanması, beslenmemiz için gerekli besinlerin yetiştirilmesi amacıyla da bol miktarda suya gereksinim bulunmaktadır. Su aynı zamanda bir çok mikroflora ve mikrofaunaya ortam oluşturur. Suda yaşamakta olan mikroskobik hayvan ve bitkilerin oluşuturduğu yaşam sistemi sucul yaşam olarak tanımlanmaktadır. Sucul yaşam biyolojik açıdan ileri derecede önem taşımaktadır. Ancak günümüzde çok az ilgi çekmektedir. Günümüzde insanların etkilemediği habitat kalmamış gibidir. Gözle görünür habitatların yanında mikroflora ve mikrofaunaların yaşadığı habitatlar da yok edilmekte, nitelik değiştirmekte ya da zarar görmektedir.

Toksik kimyasalların yaşanmaz hale getirmediği tüm su birikintileri mikroorganizmaların yaşama bölgesidir. Göller, birikintiler, havuzlar, nehirler. Denizler kendine özgü sayılamayacak kadar çok habitat oluşturmaktadır.

İnsanlar yapay nemli ve sulu ortamlarda oluşturmaktadır. Göletler, kuş banyoları, çayırlık alanlardaki göllenmeler, çimlik alanlar evde saksılarda yetiştirilen çiçekler, hatta hayvan ayak izleri, açılan patika ve yollar ilginç nemli biyotoplar oluşturmaktadır. Bunların kendilerine özgü mikroorganizmaları bulunmaktadır ve doğal mikroorganizma habitatlarından farklılık göstermektedir. Bu habitatların hiç birisi diğerine özdeş değildir ve tek bir grup olarak tanımlanamaz.

Buralarda çoğalan mikroorganizmalar:

1. Suyun akım hızına
2. Tabanda ki suyun bekleme süresine
3. Kullanılan toprağın cinsine
4. Sıcaklık derecesine
5. Oksijen kapsamına
6. pH değerine
7. Besin öğelerine (kullanılan toprağın cinsi, kullanılan gübre veya kimyasal) bağlıdır.

Bu yapay ortamlar özellikle kapalı ortamlar açısından dikkatli olarak değerlendirilmelidir.Bunlarla ilgili değerlendirmelerin konutta yaşayanlar açısından önemli etkileri olabilir.

Üretici, tüketici ve bozunmayı sağlayan minicnalılar arasındaki etkileşim suda biyolojik bir denge kurar. Bitkiler ve fitoplanktonlar üreticilerdir .Tüketiciler ise hayvanlar ve zooplanktonlardır. Ölü hayvan ve bitkiler bakterilerin yardımı ile bozunur. Organik olarak kirlenen bütün suların kendi kendini temizleme özelliği vardır. Ancak aşırı artım sucçul yaşamın bütünüyle ölmesine neden olabilir.

Suda serbestçe hareket eden veya geçici olarak bir yere tutunan bütün hayvansal ve bitkisel mikroorganizmalara plankton denmektedir. Planktonlardan bitkisel olanlara fitoplankton hayvansal olanlara ise zooplankton denmektedir. Tatlı su planktonlarına limnoplankton, deniz planktonlarına ise haloplankton denir. Planktonik hayat bütün sucul ekosistem için gereklidir. Bunların büyük çoğunluğu balık ve insekt larvaları için besin oluşturmaktadır.

Fitoplanktonlar

Fitoplanktonlar küçük su yosunları olarak tanımlanabilir. Genellikle tek hücreli bitkilerdir. Başlıca tipleri:

1. Mavi-yeşil su yosunları (Cyanophyta)
2. Öglenalar (Eugleno-phyta)
3. Altın su yosunları (Chyrsophyta)
4. Dinonagellate (Dipohyta)
5. Cryptomonadlar(Cryptophyta)
6. Yeşil su yosunları (Chlorophyta)

Bu fitoplanktonların her birisi suyun niteliği ve besin kalitesi ve mevsimlere bağlı olarak dominant halde bulunabilmektedir. Diatomeler (bacillariophyta) ilkbahar ve sonbaharda baskın grubu oluşturur. Yeşil algler ilkbaharın son dönemleri ve sonbaharın ilk dönemlerinde baskındır. Mavi yeş algler özellikle besin öğelerinden zengin sularda yaz aylarında hakim grubu oluştururlar. Eğer besin öğeleri aşın derecede artacak olursa belirli algler patlama biçiminde ürer ve bu balıkların yaygın biçimde ölmesine neden olabilir.

Zooplanktonlar

Zooplanktonların başlıcaları:

1. Protozoalar
2. Rotiferler (Rotifera)
3. Su pireleri (Cladocera)
4. Crustaceanlar(crustacea
5. Phyllopodlar (Phyllopoda)
6. Copepodlar (Copepoda) olarak sıralanabilir.

Zooplanktonların çok iyi yüzme özellikleri vardır ve su miktarındaki azalmalara kolayca uyum sağlarlar. Bazıları sadece bir mevsim yaşarken diğerleri bütün yıl boyunca varlıklarını sürdürebilirler. Bunların yaşamalarına imkan sağlayan başlıca özellikleri biçim değiştirmeleri ve mevsimsel değişimlere bu yolla uyum sağlamalarıdır.

Çok sayıda besin öğesi, kimyasal madde ve toksik madde giderek daha büyük oranda su içerisine karışmaktadır. Organik materyalin değişik evrelerinde karakteristik organizmalar üremektedir. Bunlar saprofitik sistemlerin biyoendikatörü olarak kullanılmaktadır. Bunlara saprobe (saprofitik) göstergeler denmektedir. Saprofitik endikatörlerin dört evresi vardır:

1. Polisaprobe : Oksijenden ileri derecede fakir ve çok ağır biçimde kirlenmiş sulardır.(sınıf IV). İşlenmemiş endüstriyel atıkların doğrudan yüzeyel sulara verilmesi bunu yaratan en önemli durumlardandır. Çok beklemiş vazo suyu bunun bir örneği olabilir. Vazodaki kokuşma yüzeyel su kaynaklarmdakine benzer. Bu ortamda üremekte olan organizmalar bakteriler ve bunları yiyerek beslenen silialılardır. Mavi yeşil su yosunları, ve amipler buna örnek verilebilir.
2. Alfa-mezosaprob : Yeterli oksijeni bulunan ancak ileri derecede kontamine sulardır. III.sınıfa girer. Bitki ve hayvanlar bulunmaktadır. Başlıca endikatörler mavi-yeşü algler, altın algler, diatomeler, öglmenaidler, kriptomonadlar, yeşil algler, paramesyum (terliksi hayvan), fungal büyümeler, silialılar ve suctorinalar olarak sıralanabilir.
3. Beta-mezosaprob:Sınıf II sulardır.Bol miktarda oksijen içeren hafif kirli sulardır. Bir çok plankton türü bulunmaktadır. Endikatörler mavi yeşil su yosunları, yeşil su yosunlan, diyatomeler, altın su yosunlan, terliksi hayvan, amipler, heliozonalar, silialılar ve rotiferlerdir. Bu göstergelerin büyük çoğunluğu bozunan materyale ve pH değişimlerine karşı çok duyarlıdır.
4. Oligosaprob : I. Sınıfa giren sulardır. Çok az besin öğesi içeren çok temiz sulardır. Çok az bitki büyümesi söz konusudur. Düşük pH lı asidik bataklık suyu buna örnek verilebilir. Bir çok su canlısı bu ortamda yaşayamaz. Göstergeler arasında mavi-yeşil algler, diatomeler, yeşil algler, paramesyum amip, silialılar, heliozanlar, rotiferler ve filopodlar sayılabilir.