Klor

Öne Çıkanlar

Klor gazı genellikle çevrede tespit edilmez. Klor tankından sızıntı veya dökülme ya da yüzme havuzu kimyasallarının uygunsuz kullanımı gibi bir kazadan sonra klora maruz kalabilirsiniz. Düşük seviyelerde klor gazına maruz kalmak burun, boğaz ve göz tahrişine neden olabilir. Klor gazı, tehlikeli atık sahalarında çevresel ortamda tespit edilemeyecek kadar reaktiftir. Bu alanlarda salınan herhangi bir klor gazı hızla diğer maddelere dönüşecektir.

Klor nedir?

Klor, çok rahatsız edici kokusu olan bir gazdır. Binlerce ürünün üretiminde kullanılmaktadır. Aynı zamanda suyun dezenfeksiyonu için de kullanılır, klor kendisi kullanım sürecin başında hızla diğer kimyasallara dönüştürülür.

Klorlu suda klor bulunmaz. Su klorlama sırasında suya ilk önce klor gazı eklenebilir; ancak klor, suyu gerçekten dezenfekte eden diğer kimyasallara (hipokloröz asit ve hipoklorit anyonu) hızla dönüşür.

İçme suyundaki “serbest klor” terimi, genellikle sudaki hipokloröz asit ve hipoklorit miktarını ifade eder. Bu bileşiklerin klordan farklı olduğunun bilinmesi önemlidir.

Klor, ağartıcı (çamaşır suyu) yapmak içinde kullanılır; ağartıcı (çamaşır suyu) klor ile aynı değildir.

Klor çevreye sızdığında ne olur?

• Klor çok kararsızdır ve çevreye salındığında çeşitli kimyasallar ve su ile reaksiyona girer.
• Klor birkaç dakika içinde güneş ışığı tarafından bozulur.
• Klor suda çözünür ve klorür ve hipokloröz aside dönüştürülür.
• Klor suya veya toprağa dökülürse veya bir tanktan havaya salınırsa, klor çok hızlı bir şekilde buharlaşır ve sızıntı bölgesin den rüzgar ve hava ile çok uzak bölgelere taşınabilir yeşilimsi sarı bir bulut oluşturur.

Klora nasıl maruz kalabilirim?

• Klor çok reaktif olduğundan, deniz suyu üzerinde havada çok düşük seviyeler dışında çevrede tespit edilmez.
• Yakınlarda sıvı klor sızıntısı, klor tankından sızan bir sızıntı veya klor üreten veya kullanan bir tesisten sızan bir kaza meydana gelirse, nefes alma, cilt ve göz teması yoluyla klora maruz kalabilirsiniz.
• Ayrıca, tuvalet temizleyicisi gibi ev kimyasallarını çamaşır suyuyla karıştırırsanız klora da maruz kalabilirsiniz. Çamaşır suyu ile amonyak içeren ev temizleyicileri karıştırırsanız havaya tehlikeli kimyasallar serbest bırakabilir.
• Yüzme havuzu kimyasallarının yanlış kullanımı ile klor gazına maruz kalabilirsiniz.
• Klorun yapıldığı veya kullanıldığı yerlerde çalışan kişiler bir süre boyunca düşük seviyelere maruz kalabilirler.

Klor sağlığımı nasıl etkileyebilir?

Klora düşük seviyelerde maruz kalmak burun, boğaz ve göz tahrişine neden olabilir. Daha yüksek seviyelerde klor gazına maruz kalmak solunum hızı ve öksürük değişikliklerine neden olabilir, ve akciğerlerde hasara neden olur.

Genel olarak, klor sağlıklı bireylere ve sigara içmeyenlere oranla  alerji veya saman nezlesi gibi solunum sorunları olan insanlarda, yada sigara içenlerde ciddi ağır etkileri olabilir.

Az miktarda hipoklorit çözeltisi (bir bardaktan az) içmek yemek borusunun tahrişine neden olabilir. Konsantre hipoklorit çözeltisi içme üst sindirim sistemi ve hatta ölümcül ciddi hasara neden olabilir. Bu etkiler büyük olasılıkla hipoklorit çözeltisinin kostik yapısından kaynaklanır ve moleküler klora maruz kalmalarından kaynaklanmaz.

Deriye hipoklorit çözeltisi dökülmesi tahrişe neden olabilir. Etkilerin şiddeti çamaşır suyu sodyum hipoklorit konsantrasyonuna bağlıdır.

Klorun kansere neden olma olasılığı nedir?

Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bölümü (DHHS) Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) ve Çevre Koruma Ajansı (EPA) kloru insanlarda kanser oluşumu olarak sınıflandırılmamıştır.

Klor çocukları nasıl etkiler?

Klorun yüksek konsantrasyonlarına kısa süreli maruz kalma (dakika) yetişkinleri etkilediği gibi çocukları da etkiler, ancak çocuklar daha duyarlı olabilir. Klor gazına veya hipoklorit çözeltisine uzun süreli, düşük seviyeli maruziyet sonrasında çocuklarda bunun etkilerinin ne olabileceğini bilmiyoruz.

Hamilelik sırasında klor gazına maruz kalmanın doğmamış bebeklere zarar verip veremeyeceğini bilmiyoruz, çünkü klor gazına maruz kalan hamile kadınlar veya hamile hayvanlar üzerinde herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.

Aileler klora maruz kalma riskini nasıl azaltabilir?

• Klor gazı havaya salınabileceğinden çamaşır suyunu tuvalet temizleyicileri gibi diğer ev temizleyicileriyle karıştırmayın. Tehlikeli kimyasallar havaya salınabileceğinden çamaşır suyunu amonyak içeren ev temizleyicileriyle karıştırmayın.
• Kazara zehirlenmeleri önlemek için ev kimyasallarını her zaman küçük çocukların ulaşamayacağı orijinal etiketli kaplarda saklayın. Ev kimyasallarını asla çocukların eski soda şişeleri gibi yiyecek veya içecek çekici bulacağı kaplarda saklamayın.
• Klor gazı, yüzme havuzlarını klorlamak için kullanılan kimyasallar yanlış kullanıldığında havaya da salınabilir. Evde yüzme havuzunuz varsa, klorlama ürünlerinin etiketlerini dikkatle okuyun ve çocukların bu ürünlerle oynamasına izin vermeyin.

Klora maruz kalıp kalmadığımı gösteren tıbbi bir test var mı?

Özellikle klora maruz kalıp kalmadığınızı belirlemek için tıbbi testler yoktur.

Klor vücutta klorür iyonları, vücudun normal bileşenleri dönüşür. Kandaki klorür iyonlarında önemli bir artış tespit etmek için çok büyük miktarda klor solunması veya yutulması gerekir.

Federal hükümet insan sağlığını korumak için tavsiyelerde bulundu mu?

EPA 0,5 ppm çevresel hava sınırı oluşturdu. Daha yüksek seviyelere maruz kalmak rahatsızlık ve tahrişe neden olabilir. Konsantrasyonuna bağlı olarak, maruziyet sona erdiğinde bu etkiler geri döndürülebilir.

OSHA bir tavan sınırı olarak havada 1 ppm klor yasal bir sınır belirledi. Hiçbir zaman bir işçinin maruz kalma bu sınırı aşmamalıdır.

EPA, içme suyunda serbest klor için maksimum kirletici seviyesi (MCL) ve maksimum 4 mg/L artık dezenfektan seviyesi (MRDL) oluşturmuştur.

Kaynaklar:

1- ATSDR  Agency for Toxic Substances and Disease Registry (Toksik Maddeler ve Hastalık Kayıt Kurumu) USA

2- CDC Centers for Disease Control and Prevention (Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri) USA