Temephos, sivrisinek larvalarını kontrol etmek için, göletler, bataklıklar ve sazlıklarda ve halk sağlığı için simbiyosferler, kara sinekler ve diğer böceklerde kullanılan organofosfat bir böcek öldürücüdür. Ayrıca konteynerlerdeki içme suyundaki sivrisinek kontrolü için de kullanılır. WHO tarafından WHOPES kapsamında içme suyu kaynaklarında vektör kontrol aracı olarak kullanımı belirtilmiştir. WHO tarafından vektör kontrolü için formülasyonlar belirtilmiştir ve bu amaçla sadece WHOPES tarafından onaylananlar kullanılmalıdır. Temephosun içme suyunda kullanımı için dozun 1 mg/l’yi geçmemesi önerilir.
| Kılavuz değer oluşturulmamasının nedeni | İçme suyunda vektör kontrolü için kullanılan pestisitlere yönelik kılavuz değerlerin belirlenmesi uygun görülmemektedir. |
| Değerlendirme tarihi | 2009 |
| Başlıca referanslar | FAO/WHO (2008) Gıdalarda pestisit kalıntıları – 2006 değerlendirmeleri DSÖ (2009) İçme suyunda Temephos |
Temephos için insan risk değerlendirmesi için NOAEL (Nötr Gözlenen Olumsuz Etki Seviyesi), 2006 yılında JMPR tarafından belirlendiği gibi, farelerde beyin asetilkolin esteraz aktivitesinin inhibisyonuna dayanarak vücut ağırlığı başına günde 2.3 mg’dır. JMPR, veri tabanının bir GDO kurma temeli olarak hizmet etmek için yeterince sağlam olmadığını düşünse de, bu Kılavuzlar için, bu NOAEL’den, 100’lük bir belirsizlik faktörü kullanılarak 0.023 mg/kg vücut ağırlığı TDI hesaplanabilir. Genç hayvanlar yetişkinlerden önemli ölçüde daha hassas görünmüyor ve gıdadan maruz kalmanın düşük olduğu düşünülüyor.
Temephosun içme suyunda vektör kontrol aracı olarak kullanılması için resmi bir kılavuz değer belirlemek uygun değildir. Temephos içme suyunda vektör kontrolü için kullanıldığında, ömür boyu maruz kalmadan daha az maruz kalma söz konusu olacaktır. 60 kg’lık bir yetişkinin günde 2 litre su içmesi durumunda maksimum 1 mg/l içme suyu dozu, 0.023 mg/kg vücut ağırlığı TDI’ye (TDI=Tahmini Günlük Kabul Edilebilir Doz) kıyasla yaklaşık 0.033 mg/kg vücut ağırlığına eşdeğer olacaktır. 1 litre su içen 10 kg’lık bir çocuk için maruz kalma yaklaşık 0.1 mg/kg vücut ağırlığı; 5 kg’lık biberonla beslenen bir bebek için maruz kalma, 0.023 mg/kg vücut ağırlığı TDI’ye kıyasla yaklaşık 0.15 mg/kg vücut ağırlığı olacaktır.
Temephos uygulamasından sonra küçük çocuklar ve biberonla beslenen bebekler için pratik olduğunda alternatif su kaynaklarının kullanılması düşünülmelidir.
Ancak, TDI’yi aşmak mutlaka olumsuz etkilere yol açacağı anlamına gelmez. Gerçekten de, temephosun düşük çözünürlüğü ve yüksek log oktanol-su paylaşım katsayısı, maksimum önerilen uygulanan dozda çözelti halinde kalmasının pek olası olmadığını ve yavaş salımlı formülasyonun kullanımının 1 mg/l’yi geçen onaylı dozdan daha düşük konsantrasyonlara ve yukarıda hesaplanan teorik maruziyetlerden çok daha düşük gerçek maruziyetlere yol açacağı anlamına gelir.
Kısaltmalar:
- ADI acceptable daily intake – ADI (Kabul edilebilir günlük alım miktarı)
- FAO Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO (Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü)
- JMPR Joint FAO/WHO Meeting on Pesticide Residues – JMPR (Pestisit Kalıntılarına İlişkin JMPR Ortak FAO/WHO Toplantısı)
- NOEL no-observed-effect level – NOAEL (Nötr Gözlenen Olumsuz Etki Seviyesi)
- TDI tolerable daily intake – TDI (Tahmini Günlük Kabul Edilebilir Doz)
- WHOPES World Health Organization Pesticide Evaluation Scheme – WHOPES (Dünya Sağlık Örgütü Pestisit Değerlendirme Planı)
- WHO World Health Organization – DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü)
Yorum yap