Koku, içme suyunda estetik açıdan bulunması istenmeyen bir parametre olmasının yanı sıra, suda kirlilik meydana getiren maddelerin tespitinde iyi bir gösterge olarak görev yapabilmektedir.
İçme sularında; doğal inorganik ve organik kimyasal kirletici, biyolojik, sentetik kimyasal, korozyon ya da su arıtma kaynaklı koku oluşumu meydana gelebilir.
Kokuya sebep olan kimyasallar ve muhtemel kaynakları
| Koku | Koku Yapan Bileşik | Muhtemel Kaynak |
| Toprağımsı/küf | Geosmin 2- Methylisoborneol 2-Isopropyl-3-methoxy pyrazine Mucidin (mantar önleyici) 2, 3, 6-Trikloroanisol | Aktinomisetler; maviyeşil alg |
| İlaç veya klorofenolik | 2-Klorfenol 2,4-Diklorfenol 2,6- Diklorfenol | Fenollerin klorlama sonrası yan ürünleri |
| Yağlı | Naftalin Toluen | Yol akıntılarından kaynaklı hidrokarbonlar; su borularındaki bitümlü kaplamalar |
| Balık, pişmiş sebze ya da çürük lahana | Dimetiltrisülfür Dimetildisülfür Metil merkaptan | Alg veya bitki bozulması |
| Meyvemsi ve hoş kokulu | Aldehitler | Ozonlama yan ürünleri |
İçme suyunda kokunun kaynağını belirlemek her zaman kolay olmayabilir (Tabloda). Kokuya sebep olan nedenler aşağıda özetlenmiştir.
1. Bitki bozulması: algler bozulduğunda balık, çim ve küf kokusuna neden olur. Bazı türler canlıyken ciddi organoleptik sorunlara yol açmaktadır.
2. Küf mantarı ve aktinomisetler: küf ve toprak kokusu üretir. Borularda fazla bekleyen sularda ve suyun sıcak olduğu durumlarda görülebilir.
3. Demir ve sülfür bakterisi: her iki bakteri de tortu oluşturur ve çürüdükçe kötü bir koku verir.
4. Endüstriyel atıklar: endüstriden kaynaklı pek çok atık ve yan ürünler, suda ilaç veya kimyasal koku verebilir.
5. Klorlama: klorun kendisi suya koku vermemekle birlikte sudaki bileşiklerle reaksiyona girdiğinde oluşan ürünler kokuya neden olabilir.
Kokuya neden olan 4 ana alg grubu ve neden oldukları koku türleri
| Alg Grupları | Koku Türü |
| Mavi-Yeşil Algler (Cyanophyceae) | Çimenimsi bir koku, hücreler parçalandıkça domuzum su hatta septik bir koku oluştururlar. |
| Diatomlar (Bacillariophyceae) | Bu türler yağ salgıladıklarından balığımsı ya da aromatik bir koku verirler. |
| Yeşil Algler (Chlorophyceae) | Balığımsı ya da çimenimsi bir koku |
| Yeşil-Kahve Algler (Chrysophyceae) | Keskin bir koku verir. Uroglenopsis çok güçlü balığımsı, Synura düşük sayılarda salatalık, orta sayılarda balığımsı ve yüksek sayılarda iken domuzum su bir koku verir. |
İçme suyu kaynağında oksijen azalması sonucu (yeraltı suyu ya da göllerin hipolimnion tabakası), sülfür oluşur ve 0,5 mg/L konsantrasyonda bile hoş olmayan kokuya neden olur.
Sağlık Üzerine Etkileri
Kokunun sağlık üzerine direk bir etkisi olmamakla birlikte suda olması istenmeyen maddelerin/mikroorganizmaların varlığına işaret ettiğinden, bu maddelerin sağlık açısından olumsuz etkileri söz konusu olabilir.
Koku Arıtma Yöntemleri
Koku gibi estetik problemler genellikle koagülasyon, sedimentasyon ve klorlama gibi konvansiyonel arıtma proseslerinin optimizasyonu ile engellenebilir.
Ancak daha özel bir arıtmanın gerekmesi halinde; havalandırma, granüler/toz aktif karbon ve ozonlama gibi prosesler, kokuya neden olan organik ve bazı inorganik kimyasalların giderimin de verimli yöntemlerdir (WHO, 2011, s. 230).
Yorum yap